پیانو یکی از سازهای دوستداشتنی و پرطرفدار است که میتوان آن را به شکل تنها یا با چندین صدا نواخت. به تعداد نوتهایی که همزمان روی صفحه کلید پیانو قابل نواختن هستند، پلیفونی گفته میشود. در ادامه بیشتر با این مفهوم آشنا میشویم.
پلیفونی در پیانو چیست؟
واژه پلیفونی از دو بخش تشکیل شده: “پلی” به معنی چند و “فونی” به معنی صدا. بنابراین پلیفونی به معنای چندصدایی است. به قطعههای موسیقی که چندین صدا دارند، هموفونیک نیز گفته میشود.
وقتی یک ملودی اصلی را همراه با هارمونی و آکوردها میشنویم، در واقع بافت هموفونیک را تجربه میکنیم. برای نمونه، وقتی کسی در حال خواندن آواز است و همزمان گیتار میزند، یک بافت هموفونیک ایجاد میشود. در سازهای دیجیتالی مانند پیانو، پلیفونی بیشترین تعداد نوتهایی است که همزمان میتوانند شنیده شوند. این تعداد معمولاً ۳۲، ۶۴، ۱۲۸ یا ۲۵۶ نوت است.
پلیفونی مناسب برای پیانو
برای نواختن پیانو، بهتر است پلیفونی آن از ۳۲ نوت بیشتر باشد. بیشتر پیانوهای دیجیتالی امروزی حدود ۱۲۸ نوت یا بیشتر پلیفونی دارند که برای نوازندگان اهمیت زیادی دارد. اگر در ابتدا پیانویی با پلیفونی کم بخرید، ممکن است بعدها وقتی پیشرفت کردید و خواستید قطعات پیچیدهتری بنوازید، با محدودیت روبهرو شوید.
پلیفونی ۳۲ برای تازهکارها مناسب است، پلیفونی ۶۴ برای نواختن در سبکهای مختلف کافی است و پلیفونی ۱۲۸ و بالاتر بیشتر مناسب آهنگسازان و نوازندگان حرفهای است که از صداها و افکتهای لایهای استفاده میکنند. با این حال، پلیفونی ۶۴ معمولاً برای نیازهای معمول کافی و حتی بیشتر از حد لازم است.
وقتی از امکاناتی مانند صداهای چندلایه، افکتهای صوتی، ریتم و پرکاشن استفاده میکنید، اهمیت پلیفونی بیشتر میشود. چون در این حالت، تعداد صداهایی که همزمان پخش میشوند – با ترکیب نوتها، افکتها، آکوردهای پیچیده و نوتهایی که با پدال نگه داشته میشوند – چندین برابر زمانی است که فقط صدای ساده پیانو را میشنویم. این موضوع بهویژه برای پیانوهای دیجیتالی که برای نواختن موسیقی کلاسیک استفاده میشوند، اهمیت دارد.
تاریخچه موسیقی پلیفونی در پیانو
موسیقی چندصدایی یا پلیفونی از حدود قرن دوم میلادی آغاز شد. پیش از آن، تقریباً همه قطعات موسیقی به صورت تکنوازی اجرا میشد. پس از این تاریخ، بهتدریج موسیقی پیانو در کلیساها پیچیدهتر و چندصدایی شد.
در قرن نهم میلادی، استفاده از پلیفونی بیشتر در پیانو رایج شد و تحول بزرگی در دنیای موسیقی ایجاد کرد. یوهان سباستین باخ اولین کسی بود که این سبک موسیقی را با پیانو نواخت و بههمین دلیل به عنوان پدر موسیقی چندصدایی شناخته میشود.
چه مقدار پلیفونی لازم داریم؟
پلیفونیهای رایج در پیانوهای دیجیتالی معمولاً ۶۴، ۱۲۸، ۱۹۲ یا ۲۵۶ نوت هستند. بسیاری از پیانوهای ارزانقیمت و مبتدی تنها ۶۴ نوت پلیفونی دارند. حتی برای نوازندگان تازهکار هم این مقدار کم است.
اگرچه نوآموزان در ابتدا آکوردهای پیچیده یا نوتهای در گستره زیاد صفحه کلید را استفاده نمیکنند، اما ممکن است به امکانات دیگری در پیانو علاقهمند شوند که پلیفونی بیشتری مصرف میکنند. بخشی از لذت یادگیری پیانو، تجربه کردن با این ویژگیهاست. بسیاری از نوآموزان متوجه میشوند که استفاده از مترونوم، ریزمترکی درام یا افکتهای مختلف به یادگیری آنها کمک میکند.
همانطور که گفته شد، این ویژگیهای اضافی میتوانند پلیفونی زیادی مصرف کنند، بنابراین حتی برای نوازندگان مبتدی هم بهتر است از پیانوهایی با پلیفونی ۶۴ دوری کنند، مگر این که فقط قصد نواختن قطعات ساده بدون درام یا افکت را داشته باشند. پلیفونی ۱۲۸ گزینه معقولتری است و انعطاف بیشتری به نوازنده میدهد. این مقدار، یک حداقل خوب برای نوازندگان معمولی محسوب میشود.