ساز کاخن یکی از سازهای کوبهای محبوب و پرطرفدار است. نوازنده روی این ساز مینشیند و با ضربهزدن به سطح آن، ریتمهای زیبا و جذابی ایجاد میکند. در این مطلب از وبلاگ مدیر تولز، قصد داریم ویژگیهای ساز کاخن را بررسی کنیم. اگر به این ساز علاقهمند هستید، تا پایان این نوشته با ما همراه باشید.
ساز کاخن
این ساز از نظر شکل ظاهری شبیه یک صندلی است که نوازنده روی آن مینشیند و با کوبیدن روی بدنهاش، صدا تولید میکند. کاخن یکی از سازهای مهم و شناختهشده در اسپانیا به شمار میرود.
نوازندگان روی این ساز کوبهای مینشینند و با کف دست و انگشتان خود، ریتمها و صداهای گوناگونی از آن درمیآورند. از کاخن معمولاً در موسیقیهای آفرو-پرویی، سبک فلامینکو و همچنین موسیقی جز استفاده میشود.
در گذشته، کولیهای اسپانیایی برای همراهی گیتار، روی جعبههای میوه ضربه میگرفتند. به تدریج این کار تبدیل به یک شیوه نوازندگی شد و در نهایت به شکل ساز کاخن امروزی درآمد.
بهترین کسانی که این ساز را حفظ و گسترش دادند، بردگان مناطق غرب و مرکز آفریقا بودند که به قاره آمریکا آورده شدند. امروزه کاخن در بسیاری از کشورهای قاره آمریکا، فیلیپین و اسپانیا رواج دارد.
عواملی که روی کیفیت صدای کاخن تأثیر میگذارند — مثل زیر و بمی صدا، بلندی صدا، طنین و ویژگیهای خاص آن — عبارتند از:
– ابعاد و شکل کاخن
– نوع چوب و ضخامت آن در ساخت ساز
– اندازه و جای سوراخ خروج صدا
خصوصیات و ویژگی های ساز
کاخون یک ساز کوبهای است که شبیه یک جعبه مستطیلی عمودی ساخته میشود. بدنه آن از چهار صفحه چوبی با ضخامت حدود ۱٫۳ تا ۱٫۹ سانتیمتر تشکیل شده است. این ساز به طور کلی از پنج بخش اصلی تشکیل میشود. مهمترین قسمت آن، صفحه جلویی یا “تاپا” نام دارد که معمولاً از جنس تخته سهلا ساخته میشود.
صفحه تاپا اغلب از چوب درختانی مانند گیلاس، ماهون یا افرا ساخته میشود، در حالی که بقیه بخشهای کاخون از چوب درختان صنوبر یا کاج تهیه میشوند. روی صفحه جلویی، پشتی یا کناری ساز، یک سوراخ صدا تعبیه شده تا صدا از آن خارج شود.
در داخل کاخون، از پایههای پلاستیکی یا لاستیکی، فنرها، سیمهای گیتار و قطعاتی به نام اِسنر استفاده میشود که باعث ایجاد صداهای تیز و زنگدار میشوند. برای نواختن این ساز، معمولاً از ابزارهای مختلف درام و پرکاشن مانند مَلِتها، استیکها و براشها استفاده میکنند.
چند عامل مهم بر کیفیت صدای کاخون تأثیر میگذارند؛ از جمله اندازه و جای سوراخ صدا، نوع چوب و ضخامت آن و همچنین ابعاد و شکل کلی ساز. علاوه بر این، جنس صفحه تاپا نیز بسته به سلیقه سازنده یا سفارشدهنده میتواند متفاوت باشد که این موضوع نیز در کیفیت نهایی صدا اثرگذار است.
کاخن در دو نوع ثابت و رگلاژی وجود دارد
این ساز در دو نوع اصلی تولید میشود: کاخنهای ثابت و کاخنهای قابل تنظیم. هر دو مدل در اصل یک جعبه چوبی هستند.
کاخن ثابت دارای سیمهای گیتار یا فنر است، اما امکان تغییر و تنظیم صدا را ندارد و فقط یک نوع صدا تولید میکند.
اما کاخن قابل تنظیم، با وجود داشتن سیم یا فنر، این قابلیت را دارد که صدای آن تغییر کند. در نوع سیمی، مانند گیتار میتوان سیمها را کوک کرد تا صداهای زیر و بم مختلفی ایجاد شود. در نوع فنری نیز با شل یا سفت کردن فنرها، میتوان کیفیت صدا را تغییر داد و صدای چوب را بیشتر یا کمتر شنید.
پرلِکسی کاخن
پرلکسی یک مدل تازه از ساز کاخون است که از جنس پلکسیگلاس ساخته میشود. این ساز در مقایسه با کاخون معمولی، صدای پرحجمتری تولید میکند و همچنین اندازهاش بزرگتر و وزن آن بیشتر است.
در مورد صفحهی چوبی روی ساز (تاپا) باید گفت که این صفحه به صورت کامل به بدنهی کاخون متصل نیست و تنها در چند نقطه به آن وصل شده است. همین ویژگی باعث میشود وقتی به صفحه ضربه میزنید، صدایی همراه با لرزش و موجدار به گوش برسد.