یکی از قسمتهای جذاب و به یاد ماندنی هر فیلم، آهنگهایی است که در لحظات مختلف آن شنیده میشود. این آهنگها میتوانند تأثیر یک صحنه را چند برابر کنند یا حتی از قدرت تصویر بکاهند. به این قطعات موسیقی، “موسیقی متن” گفته میشود. اما تعریف موسیقی متن دقیقتر از این حرفهاست و در ادامه این نوشته در وبلاگ مدیر تولز، بیشتر درباره آن صحبت خواهیم کرد.
موسیقی متن چیست؟
موسیقی فیلم که به آن موسیقی متن هم میگویند، قطعهای است که به طور ویژه برای یک فیلم یا سریال ساخته میشود و جزئی از صداهای ضبطشده روی فیلم محسوب میگردد.
به بیان دقیقتر، موسیقی متن، آهنگی است که آهنگساز با توجه به موضوع و ساختار فیلم، برای آن میسازد. در دوران فیلمهای صامت، این موسیقی به صورت زنده و غالباً بداهه توسط نوازندگان در سالن سینما اجرا میشد.
موسیقی فیلم، امروزه یک شاخهی مستقل در هنر موسیقی به شمار میآید و تاریخچهی آن به همان ابتدای پیدایش سینما بازمیگردد. آهنگسازانی مانند ماکس اشتاینر، اریک ولفگانگ کورنگلد و آلفرد نیومن از پیشگامان این عرصه بودند و نقش مهمی در شکلگیری و رشد آن ایفا کردند.
آهنگسازی، برخلاف تصور رایج، تنها ساختن ملودی نیست. یک آهنگساز باید دانش ساخت موسیقی و همچنین خلاقیت در برقراری ارتباط با مخاطب را داشته باشد.
بنابراین، هنگام ساختن موسیقی برای یک فیلم، باید دقت کرد که موسیقی همگام با داستان پیش برود و حس صحنهها را به بیننده انتقال دهد.
میتوان گفت: موسیقی فیلم، روایتگر موسیقایی موقعیتها و روند داستان است و نقش بسیار مهمی در کامل کردن هیجانات و احساسات یک اثر نمایشی دارد.
آلات و سبک مورد استفاده در موسیقی متن
ابزارها و شیوههای به کار رفته در موسیقی فیلم بسیار گسترده است. بسته به موضوع فیلم و انتخاب آهنگساز، ممکن است از سبکهای گوناگونی مانند موسیقی کلاسیک، پاپ، جاز، الکترونیک یا موسیقی محلی مناطق مختلف استفاده شود.
اغلب فیلمهایی که بودجه مناسبی دارند، موسیقی خود را با ارکستر سمفونیک (و گاهی همراه با گروه کر) ضبط میکنند و بخش زیادی از این موسیقی معمولاً بدون کلام است.
موسیقی فیلم تلاشی است برای هماهنگ کردن نواها با فضای تصاویر در حال حرکت. این هنر عموماً با گسترش اصول موسیقی کلاسیک قرن نوزدهم و ترکیب آن با روشهای نوین آهنگسازی در قرن بیستم شکل گرفته است.
تا امروز آثار برجسته و ماندگاری در این عرصه خلق شده و آهنگسازان فراوانی به طور تخصصی در این زمینه به آفرینش اثر پرداختهاند.
جوایز مخصوص
آکادمی علوم و هنرهای سینما در آمریکا هر سال جایزه اسکار را به بهترین موسیقیِ ساختهشده برای یک فیلم اهدا میکند.
از دیگر جایزههای معتبر سالانه در این زمینه میتوان به جوایز بفتا، گلدن گلوب و گرمی برای برترین آهنگسازان فیلم اشاره کرد.
در میان آهنگسازان مشهور سینما، ویرجیل تامسون برنده جایزه پولیتزر شده و انیو موریکونه نیز موفق به دریافت جایزه پولار گردیده است.
اهمیت و گسترش موسیقی متن در فیلم
تقریباً همه کارشناسان و صاحبنظران هنر سینما، آن را یک هنر کاملاً بیصدا نمیدانند و معتقدند که همواره به موسیقی در کنار تصویر نیاز وجود داشته است.
هرچه اصول و قواعد سینمای کلاسیک بیشتر شکل گرفت، موسیقی نیز جایگاه خود را به عنوان یک ابزار بیانگر و مؤثر، محکمتر کرد. اهمیت و نیاز به موسیقی در سینما آنقدر زیاد شد که حتی بزرگان و نامآوران این عرصه، دیدگاههای تازهای درباره آن مطرح کردند و آن را عاملی اساسی و کلیدی به شمار آوردند.