حسین علیزاده یک آهنگساز، موسیقیدان، استاد ردیف، محقق و نوازنده چیرهدست تار و سهتار است. این هنرمند افتخارات بسیاری در سطح کشور و جهان به دست آورده است. علیزاده سه بار برای آلبومهای «فریاد»، «بیتو به سر نمیشود» و «به تماشای آبهای سپید» کاندیدای دریافت جایزه معروف گرمی شده است. همچنین جایزه دوسالانه موسیقی آسیا را دریافت کرد و از پذیرش نشان شوالیه هنر و ادب فرانسه خودداری کرد. در ایران نیز او در جشنواره فیلم فجر، بیشترین سیمرغ بلورین را در بخش بهترین موسیقی متن کسب کرده است.
گذشته از این موفقیتها، نوآوریهای او در زمینه سازسازی نیز بسیار چشمگیر است. سازهایی که حسین علیزاده ابداع کرده است، نشان از خلاقیت، سلیقه هنری و جسارت بالای او دارد. در این نوشته میخواهیم به طور ویژه به معرفی و بررسی این سازهای منحصر به فرد بپردازیم. برای مطالعه مطالب بیشتر درباره این هنرمند میتوانید به وبلاگ مدیر تولز مراجعه کنید.
سازهای ابداعی حسین علیزاده
۱. سلانه
سلانه یک ساز جدید است که توسط حسین علیزاده و با همکاری سیامک افشاری ساخته شده است. این ساز به خانواده سازهای تنبور، بربط و سهتار تعلق دارد. شکل آن شبیه به تنبور است، اما دسته آن بلندتر طراحی شده است. دلیل اصلی ساخت این ساز، استفاده از سیمهای واخوان برای افزایش قدرت صدا و ایجاد تنوع در رنگ صوتی و همچنین دستیابی به نتهای بمتر بود.
پیشینه این ساز به سده شانزدهم و دوران رنسانس بازمیگردد که سازی با نام «کلاسیکن» رواج داشت. بعدها نمونههای شرقی مشابهی نیز از روی آن ساخته شد. بر اساس نقاشیها و اسناد قدیمی، این ساز در گذشته دارای سه سیم و سه گوشی بوده و نوازندگان با افزودن سیمهای اصلی، صداهای بمتری تولید میکردند.
نسخه امروزی ساز سلانه دارای دوازده سیم است. شش سیم آن برای نواختن نتهای اصلی به کار میرود و شش سیم دیگر نقش رزوناتور یا طنینانداز را دارند و به غنیتر شدن صدای ساز کمک میکنند. حسین علیزاده پس از ساخت این ساز در سال ۲۰۰۳، آلبومی با نام «سلانه» منتشر کرد و در چهار قطعه به نامهای مهتاب، پگاه، آفتاب و شامگاه، در دستگاههای بیات اصفهان، سهگاه، بیات کرد و افشاری با این ساز بداههنوازی کرد.
واژه «سلانه» به معنای آرام و آهسته است. دلیل انتخاب این نام این بود که این ساز به آرامی و با ظرافت وارد عرصه موسیقی شد و در واقع جای خالی آن در میان دیگر سازها به خوبی احساس میشد.
۳. شور انگیز
شورانگیز یکی دیگر از سازهای ابداعی در موسیقی ایرانی است که توسط حسین علیزاده خلق شده است. البته این ساز در ابتدا به درخواست علی تجویدی و به دست ابراهیم قنبری مهر ساخته شد. پس از گذشت سالها، حسین علیزاده تغییراتی در آن ایجاد کرد و در نهایت سازی با نام شورانگیز پدید آورد. این ساز از خانواده سازهای زهی است و شباهتهایی به سازهایی مانند تنبور، تار و سهتار دارد؛ اما کاسهٔ آن از سهتار کمی بزرگتر است. شورانگیز دارای شش سیم و بیستوچهار پرده است و محدوده صدایی آن از نت دو تا می کرن میباشد. حسین علیزاده در بسیاری از قطعات خود مانند باده تویی، ماه و مه و نوای نور از این ساز استفاده کرده است.
