ممکن است شما هم آهنگ دلنشین “چوپان تنها” را شنیده باشید و از نوای زیبای آن خوشتان آمده باشد. این صدای گوشنواز از ساز پن فلوت تولید میشود. پن فلوت که با نامهایی مانند زامپونیا یا سازدهنی سرخپوستان نیز شناخته میشود، نوعی فلوت و از سازهای سنتی مردم اینکا در آمریکای جنوبی است. در ادامه این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، بیشتر با این ساز آشنا خواهید شد.
در این مقاله تاثیر موسیقی کلاسیک بر فشار خون اطلاعات مفیدی آمده است.
پن فلوت سازدهنی سرخپوستا
این ساز از چهار تا هجده نی با اندازههای مختلف ساخته میشود. نیها از بزرگ به کوچک کنار هم چیده شدهاند و یک سر آنها بسته است.
توصیه میکنیم حتماً مقاله استاد حسین تهرانی، پدر معاصر ساز تنبک را مطالعه کنید.
برای نواختن ملودی با پن فلوت، کافی است نوازنده به صورت افقی در سر باز نیها بدمد. لبه تیز داخل هر نی، صدای آن را تولید میکند. هر نی یک نت اصلی مشخص دارد و با تغییر فشار هوا و حالت لبها میتوان نتهای هارمونیک و زیبایی از آن گرفت. نوازندگان ساز زامپونیا در جهان بسیار اندک هستند.
در این مقاله مصاحبه کیمیانیوز با فرهاد بادپا مدرس و موزیسین اطلاعات مفیدی آمده است.
در آمریکای جنوبی، برای ساخت و کوک دقیق این ساز، معمولاً از دانههای خشک ذرت یا سنگریزههای کوچک استفاده میکنند و آنها را در انتهای هر نی قرار میدهند تا صدای مناسب و دلنشینی ایجاد شود.
سازندگان کنونی پن فلوت که به شکل منحنی رومانیایی ساخته میشود، معمولاً از موم زنبور عسل برای کوک کردن ساز استفاده میکنند و ابزارهای ویژهای برای این کار به کار میبرند. همچنین برای کوک کردن این ساز از چوب پنبه و دریچههای لاستیکی هم استفاده میشود که کار با آنها سریعتر و آسانتر است.
نواختن پن فلوت با دمیدن افقی هوا به لبه تیز داخلی دهانه نیهای باز آن انجام میشود. این عمل مجموعهای منظم از ضربههای هوایی ایجاد میکند که در طول لوله به امواج صوتی تبدیل میشوند. هر نی یا لوله برای یک نت خاص کوک شده که به آن نت پایه میگویند.
با روش «اوربلوینگ» یا دمیدن قویتر، که شامل افزایش فشار هوا و تنگ کردن لبها روی ساز است، نتهایی با فرکانس بالاتر از نت پایه یا هارمونیکها تولید میشوند.
دسته بندی ظاهری پن فلوت
پنفلوتهای دو ردیفه: در این نوع پنفلوت، چیدمان نتها دقیقاً مانند کلیدهای پیانو است. این ویژگی، نواختن ساز را آسانتر میکند. این مدل بیشتر در کشورهای آمریکای جنوبی رواج دارد.
پنفلوتهای تکردیفه: این ساز معمولاً در گام سل ماژور تنظیم میشود. برای اجرای بعضی از نتها، نوازنده باید زاویه دمیدن هوا را تغییر دهد.
پنفلوت منحنی: رومانیاییها تغییر جالبی در ساختار پنفلوت به وجود آوردند و آن را منحنی شکل دادند. این طراحی نه تنها ظاهر ساز را زیباتر کرده، بلکه نواختن آن و حرکت دست و لب روی ساز را نیز بسیار راحتتر نموده است.