رباتو در موسیقی، یک روش برای تغییر سرعت اجراست که نوازندگان و خوانندگان از آن استفاده میکنند. اگر به تازگی با این واژه آشنا شدهاید و دوست دارید معنی و شیوهٔ انجام آن را یاد بگیرید، در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز همراه ما باشید.
روباتو در موسیقی به چه معناست؟
کلمه “تمپو روباتو” در زبان ایتالیایی به معنای “زمان دزدیدهشده” است. این نام به خوبی مفهوم اصلی این تکنیک را نشان میدهد؛ انگار که نوازنده بخشی از زمان موسیقی را میدزدد!
در عمل، روباتو به این معناست که نوازنده، رهبر ارکستر یا خواننده، به طور سختگیرانه به سرعت مشخصشده از سوی آهنگساز پایبند نمیماند. بلکه بنا به احساس و سلیقه خود، بخشی از قطعه را کمی کندتر یا تندتر اجرا میکند تا حس و حال عاطفی و دراماتیک بیشتری به اثر ببخشد.
مثلاً ممکن است در بخش اول یک جمله موسیقی، سرعت را کم کند و در بخش دوم، آن را جبران کرده و سریعتر بنوازد، یا برعکس. یکی از استادان مسلم در استفاده از این تکنیک، فردریک شوپن، آهنگساز بزرگ است. او حتی این اصطلاح را در ۱۴ اثر مختلف خود به صراحت نوشته است. شوپن عمدتاً به سه دلیل از روباتو استفاده میکرد:
* برای نشان دادن یک بخش تکراری
* برای ایجاد تأکید بیشتر روی نقطه اوج و قله احساسی قطعه
* برای همراهی با نتهای زینت (آپوجیاتورا) و ایجاد حال و هوایی خاص در شروع یک قطعه
تاریخچه رباتو
رباتو بیشتر در موسیقی دوره رمانتیک شناخته شده است؛ اما پیش از آن نیز استفاده میشد. در سده هجدهم، روباتو به معنی اجرای بداههای همراه با آزادی عمل در ریتم بود و در بسیاری مواقع با نواختن نتها به شکلی نامتعادل و کشدار ایجاد میشد.
از میانههای سده هجدهم، به تدریج معنای روباتو تغییر کرد. این واژه برای توصیف جابهجایی آزادانه زمان نتها به جلو یا عقب به کار میرفت. یوهان فردریش آگریکولا آن را به شکل «دزدیدن زمان» تعریف کرد.
در ادامه و با ورود به سده نوزدهم، درک مردم از روباتو نیز دگرگون شد. برای نمونه، در آثار شوپن، روباتو راهی برای هرچه احساسیتر کردن ملودی با کم و زیاد کردن سرعت قطعه بود.