دف و دایره هر دو از سازهای کوبهای و دایرهشکل هستند و به همین خاطر، خیلی از افراد در تشخیص دادن آنها از هم مشکل دارند. در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، به تفاوتهای بین ساز دف و دایره میپردازیم تا بتوانید به سادگی این دو را از یکدیگر تشخیص دهید. اگر به یادگیری بیشتر در زمینه موسیقی علاقه دارید، پیشنهاد میکنیم سری هم به دیگر مطالب آموزشی وبلاگ ما بزنید.
آشنایی با ساز دایره و دف
برای این که بتوانید تفاوت بین سازهای دف و دایره را متوجه شوید، بهتر است ابتدا با شکل و نحوه ساخت آنها آشنا شوید.
ساز دف از یک حلقه چوبی تشکیل شده که به شکل استوانه است. روی یک طرف این حلقه، یک لایه پوست کشیده شده که معمولاً از پوست حیوانات یا مواد پلاستیکی درست میشود. در لبه داخلی دف نیز حلقههای فلزی کوچکی نصب میشوند که هنگام نواختن صداهای زنگدار و زیبایی تولید میکنند.
ساز دایره هم ساختاری مشابه دارد: یک قاب چوبی و یک سطح پوستی. این پوست میتواند از پوست حیواناتی مثل بز یا ماهی باشد، یا حتی از جنس طلق (پلاستیک شفاف) ساخته شود. جالب است بدانید که دایرههایی با پوست طلق، معمولاً بادوامتر و مقاومتر از انواعی هستند که پوست طبیعی دارند.
۳ تفاوت ساز دف و دایره
ابعاد
مهمترین فرق بین سازهای دف و دایره در اندازهٔ آنهاست. دف معمولاً بزرگتر از دایره است. قاب چوبی دف حدود ۵۰ تا ۵۵ سانتیمتر قطر و ۵ تا ۷ سانتیمتر پهنا دارد. اما دایره کوچکتر است و قطر آن معمولاً بین ۴۰ تا ۴۵ سانتیمتر است، با پهنایی مشابه در حدود ۵ تا ۷ سانتیمتر. این اندازهها معمول و رایج هستند، اما ممکن است هر دو ساز در اندازههای دیگری هم ساخته شوند.
زنجیرها
زنجیرهای باریکی به لبه دف وصل میشوند که با تکان خوردن، صدایی شبیه به زنگ تولید میکنند. این زنجیرها معمولاً از سه یا چهار حلقه درست شدهاند و در هیچ ساز دایرهشکل دیگری مانند آنها پیدا نمیشود.
تاریخچه
سابقه ساز دف به ایران باستان برمیگردد. حدود قرنهای هفتم و هشتم قبل از میلاد، در تمدن ایلام از نوعی دف که به شکل چهارگوش بود استفاده میشد.
نقش و نشان دف را همچنین میتوان در نقاشیهای کوچک دوره صفوی و گورکانی و نیز در آثار نقاشی دوران صفوی دید.
اما تاریخچه دایره تنها به ایران محدود نمیشود. این ساز در کشورهایی مانند افغانستان، ازبکستان، آذربایجان و تاجیکستان نیز رواج داشته و هنوز هم نواخته میشود.