تمدن میسنی یکی از کهن‌ترین تمدن‌های یونان باستان است که در دوره‌ای بین سال‌های ۱۶۰۰ تا ۱۱۰۰ پیش از میلاد شکوفا شد. این تمدن به خاطر شهرهای مستحکم و قصرهای بزرگش شناخته می‌شود که روی تپه‌های بلند ساخته می‌شدند. میسنی‌ها جنگجویانی ماهر بودند و در ساخت ابزار و سلاح‌های برنزی تبحر داشتند.
آن‌ها شبکه‌های تجاری گسترده‌ای با سرزمین‌های دیگر داشتند و از این راه کالاهایی مانند ظروف سفالی، روغن زیتون و شراب به مناطق مختلف صادر می‌کردند. خطی که میسنی‌ها استفاده می‌کردند «خط ب» نام دارد و کهن‌ترین نمونه نوشتار در یونان باستان محسوب می‌شود.
افسانه‌ها و داستان‌های حماسی یونان، مانند نبرد تروآ، با تاریخ این تمدن پیوند خورده‌اند. با گذشت زمان، این تمدن به دلایل نامشخصی رو به افول گذاشت و سرانجام از بین رفت، اما آثار به‌جای‌مانده از آن‌ها، گواهی بر فرهنگ و هنر پیشرفته‌شان است.
در کتاب «ایلیاد و ادیسه» نوشته هومر، از منطقه‌ای با نام «تمدن پر از طلا» یاد شده است. این عنوان در واقع اشاره به تمدن میسنی‌ها در یونان باستان دارد. هنر و فرهنگ یونان در منطقه دریای اژه، دو دوره مهم تمدنی را پشت سر گذاشته: یکی تمدن مینوسی و دیگری تمدن میسنی.
در این نوشته، به طور خلاصه به تاریخچه تمدن میسنی می‌پردازیم.
آغاز تمدن میسنی
تمدن میسنی در جنوب غربی یونان شکل گرفت، زمانی که یونانی‌ها به جزیره‌های مدیترانه و دریای اژه کوچ کردند. این جابجایی تقریباً همزمان با شروع تمدن در جزیره کرت رخ داد. وقتی تمدن کرت از بین رفت، تمدن میسنی جای آن را گرفت و پیشرفت کرد. این تمدن حدود ۶۳۰۰ سال پیش از میلاد پدید آمد.
دین و آیین در تمدن میسنی
از چیزهایی که در گورستان‌های قدیمی به جا مانده، به ویژه در آرامگاه «آترئوس»، می‌توان فهمید که مردم میسنی به زندگی بعد از مرگ اعتقاد داشتند. همچنین تقریباً مطمئنیم که باورهای آنان شباهت‌هایی به اعتقادات مصری‌های دوران باستان داشته است. چون میسنی‌ها در تجارت با مصر از دیگر مناطق موفق‌تر بودند، می‌توان حدس زد که فرهنگ و تمدن آن‌ها تحت تأثیر مصر قرار گرفته است. پیدا شدن ماسک‌های طلایی در گورها، این موضوع را تأیید می‌کند.
هنر و معماری
مردم تمدن میسنی بیشتر اهل جنگ و نبرد بودند تا هنر و معماری. به همین دلیل، به جای ساختن کاخ‌های باشکوه، قلعه‌های مستحکم می‌ساختند که مهم‌ترین آثار به جا مانده از آن‌ها محسوب می‌شود. از جمله این قلعه‌ها می‌توان به «ارگ تیرینس»، «ارگ پلوس» و «آرن» اشاره کرد. هنر معماری میسنی‌ها در واقع، استفاده از سنگ‌های تراشیده و چیدن آن‌ها روی هم بود. مشهورترین نمونه سنگ‌تراشی و حجاری از آن دوران، «دروازه شیران» است.
صنایع دستی و هنری در این تمدن
همانطور که گفته شد، در کتاب هومر به این تمدن، تمدنی پر از طلا گفته می‌شود. دلیل این نامگذاری این است که در بیشتر وسایل به‌جای‌مانده از آن دوران، طلای زیادی به کار رفته است. از نمونه‌های مشهور این آثار، می‌توان به جام‌های «وافیو» اشاره کرد. این جام‌ها از ورقه‌های طلا ساخته شده‌اند و روی آن‌ها تصاویر برجسته‌ای از مراسم گاوبازی دیده می‌شود.
در بخش سفالگری هم آثار زیادی پیدا شده که «ظرف جنگجویان» معروف‌ترین آن‌هاست. این اثر یک کوزه است که روی آن تصویر سربازان نقش بسته و شکل و شمایل این سربازان با دیگر آثار پیدا شده تفاوت دارد.
پایان تمدن میسنی
تمدن میسنی حدود ۱۲۰۰ سال پیش از میلاد به دست دوریسی‌ها از بین رفت. در نبرد میان این دو گروه، دوری‌ها با سلاح‌ها و شمشیرهای فلزی پیشرفته‌تری می‌جنگیدند، در حالی که ارتش میسنی‌ها از ابزارهای جنگی ساخته شده از مفرغ استفاده می‌کرد. همین برتری تسلیحاتی باعث پیروزی دوری‌ها و نابودی تمدن میسنی شد.
بیشتر بخوانید: در مورد تمدن سند