تحقیق در مورد گیج خشک و تفاوت آن با گیج روغنی

با شناخت تفاوت گیج خشک و گیج روغنی همراه باشید!

حتماً تا به حال با انواع گیج‌ها یا همان فشارسنج‌ها برخورد کرده‌اید. دو نمونه رایج از این ابزارها، گیج خشک و گیج روغنی هستند. شاید از خود بپرسید که این دو چه تفاوتی با هم دارند و کدام یک برای کار شما مناسب‌تر است.

در ادامه به زبان ساده، فرق اصلی بین این دو نوع گیج را برای شما توضیح می‌دهیم.

در صنعت و مهندسی، سنجش فشار مایعات و گازها اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا به کنترل بهتر فرآیندها، افزایش ایمنی و بهبود کارکرد دستگاه‌ها کمک می‌کند. برای اندازه‌گیری فشار، از ابزارهای گوناگونی استفاده می‌شود که یکی از معروف و پرمصرف‌ترین آن‌ها، فشارسنج یا گیج فشار (Pressure Gauge) نام دارد. فشارسنج‌ها در مدل‌های مختلفی ساخته می‌شوند، اما دو نمونه اصلی و پرکاربرد آن، گیج خشک و گیج روغنی هستند.

هر یک از این دو نوع فشارسنج، با توجه به ساختار و قابلیت‌هایی که دارند، در شرایط و محیط‌های گوناگونی به کار می‌روند. شناخت تفاوت میان گیج خشک و گیج روغنی برای مهندسان، تکنسین‌ها و افرادی که در محیط‌های صنعتی فعالیت می‌کنند بسیار مهم است؛ چون انتخاب نادرست ممکن است باعث خطا در اندازه‌گیری، کاهش طول عمر دستگاه و حتی ایجاد خطر برای ایمنی افراد شود.

در این بررسی، ابتدا به ساختار کلی و نحوه کارکرد گیج فشار نگاه می‌کنیم، سپس به صورت جداگانه ویژگی‌های گیج خشک و گیج روغنی را تحلیل می‌کنیم. در پایان نیز تفاوت‌ها، نقاط قوت، ضعف و موارد استفاده هر یک با هم مقایسه خواهد شد.

ساختار و عملکرد کلی گیج فشار

گیج فشار یک وسیله اندازه‌گیری است که معمولاً برای نشان دادن فشار مطلق یا فشار سیال نسبت به فشار هوا به کار می‌رود. معروف‌ترین نوع گیج فشار، گیج لوله بوردون نام دارد.

لوله بوردون یک لوله خمیده است که وقتی در معرض فشار قرار می‌گیرد، سعی می‌کند به حالت صاف برگردد. این حرکت به کمک چند چرخ‌دنده و اهرم به عقربه‌ای منتقل می‌شود که روی صفحه، عدد فشار را نشان می‌دهد.

بدنه این گیج‌ها ممکن است از فولاد ضدزنگ، برنج یا آلیاژهای دیگر که در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی مقاوم هستند ساخته شود. همچنین بسته به نیاز، برخی از گیج‌ها به صورت خشک و برخی دیگر با روغن پر می‌شوند.

گیج خشک چیست؟

گیج فشار خشک، ساده‌ترین نوع اندازه‌گیر فشار محسوب می‌شود. در این مدل، داخل محفظه دستگاه هیچ مایعی وجود ندارد و فقط از هوا پر شده است. عقربه‌ی گیج نیز به راحتی و بدون وجود مایع، در فضای خالی حرکت می‌کند.

این نوع گیج‌ها معمولاً در محیط‌های باثبات و بدون لرزش و در دمای معمولی به کار می‌روند. به دلیل نبود مایع درون دستگاه، ساخت آن ساده‌تر است و هم هزینه ساخت و هم هزینه تعمیر آن کمتر خواهد بود.

مزایای گیج خشک:

هزینه مناسب: ساخت و خرید این نوع نسبت به گیج‌های روغنی ارزان‌تر است.
نگهداری بی‌دردسر: چون مایعی درون آن وجود ندارد، نیازی به بررسی نشتی یا عوض کردن روغن نیست.
کاربرد ایده‌آل برای فضای بسته: برای استفاده‌های سبک یا در مکان‌هایی با شرایط پایدار، گزینه بسیار خوبی محسوب می‌شود.
وضوح بیشتر: در بعضی مدل‌ها، شفاف بودن شیشه کار خواندن عقربه را ساده‌تر می‌کند.

معایب گیج خشک:

در شرایطی که لرزش وجود دارد، عقربه فشارسنج به سختی ثابت می‌ماند و در نتیجه خواندن عدد دقیق سخت می‌شود.
ورود تدریجی رطوبت به داخل محفظه نیز باعث می‌شود شیشه از داخل مه‌گرفته و نمایش عقربه واضح نباشد.
همچنین در محیط‌های صنعتی و پرتنش، اجزای داخلی این ابزارها زودتر فرسوده شده و عمر آن‌ها کاهش می‌یابد.

گیج روغنی چیست؟

گیج روغنی یک نوع فشارسنج است که داخل آن با یک مایع غلیظ مانند روغن سیلیکون یا گلیسیرین پر شده‌است. این روغن فضای خالی بین عقربه و شیشهٔ گیج را پُر می‌کند و باعث کم شدن لرزش و در نتیجه دقیق‌تر شدن اندازه‌گیری می‌شود.

اگر به این موضوع علاقه دارید، تحقیق در مورد سوره طاها به زبان ساده را از دست ندهید.

این نوع گیج برای کار در شرایط سخت صنعتی، محیط‌های پراز لرزش و همچنین جاهایی که دمای خیلی بالا یا خیلی پایین دارند، مناسب است. روغن داخل گیج کمک می‌کند تا عقربه به نرمی و بدون لرزش حرکت کند و همچنین از قطعات داخلی آن در برابر آسیب محافظت می‌کند.

مزایای گیج روغنی:

ثبات عقربه: لرزش‌های دستگاه توسط روغن گرفته می‌شود و عقربه می‌تواند با دقت بیشتری در جای خود ثابت بماند.
مقاومت در برابر زنگ‌زدگی: روغن از تماس مستقیم هوا و رطوبت با قطعات فلزی داخل جلوگیری می‌کند.
دوام بالاتر: به خاطر محافظت در برابر ضربه و زنگ‌زدگی، این نوع فشارسنج برای مدت طولانی‌تری قابل استفاده است.
کاربرد در محیط‌های بیرونی: این ابزار به‌طور گسترده در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و همچنین در ماشین‌آلات سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

معایب گیج روغنی:

هزینه بیشتر: چون ساختش دقیق‌تر و مواد به کار رفته در آن مرغوب‌تر است.
امکان نشت روغن: اگر بدنه ضربه ببیند، ممکن است روغن از داخل آن بیرون بزند.
کاهش وضوح در بعضی مواقع: در هوای سرد، روغن غلیظ می‌شود و حرکت عقربه کندتر می‌گردد.
بازتاب نور: گاهی مایع داخل صفحه، نور را منعکس می‌کند و خواندن عدد در جای پرنور را سخت می‌کند.

مقایسه گیج خشک و گیج روغنی

کاربرد گیج خشک

دستگاه‌های سرمایش و گرمایش هوا
وسایل و ابزارهای مورد استفاده در پزشکی و آزمایشگاه‌ها
کارخانه‌های تولید مواد غذایی و دارو که نیاز به محیطی با دما و رطوبت مشخص دارند
استفاده‌های روزمره در خانه، مانند پمپ‌های باد

کاربرد گیج روغنی

دستگاه‌های هیدرولیک در صنعت
ماشین‌های سنگین راه‌سازی و استخراج معدن
صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
محیط‌های پرتنش با فشار و ارتعاش شدید

نکاتی در انتخاب بین گیج خشک و گیج روغنی

در محل‌های کاری که لرزش، گردوغبار یا رطوبت وجود دارد، بهتر است از گیج روغنی استفاده کنید.

برای کارهای معمولی، غیرصنعتی و فضاهای داخل ساختمان، گیج خشک انتخاب مناسبی است.

اگر هزینه برایتان مهم است و بودجه محدودی دارید، گیج خشک می‌تواند گزینه مقرون‌به‌صرفه‌تری باشد.

همچنین اگر نیاز دارید که در محیط‌های کم‌نور به‌راحتی عددها را بخوانید، گیج خشک انتخاب بهتری خواهد بود.

علت خشک بودن گیج روغن چیست؟

ممکن است متوجه شده باشید که گیج روغن خودروی شما خشک است و اثری از روغن در آن دیده نمی‌شود. این اتفاق معمولاً به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. در ادامه به برخی از علت‌های معمول این مشکل می‌پردازیم:

1- نوع طراحی (گیج خشک به جای روغنی):

برخی از گیج‌ها در کارخانه به شکل خشک ساخته می‌شوند و این طراحی آن‌ها عمدی است. این گیج‌ها برای مکان‌هایی مناسب هستند که لرزش کم است، رطوبت وجود ندارد و شرایط محیطی پایدار است. بنابراین اگر گیجی که در سیستم شما نصب شده از این نوع باشد، طبیعی است که درون آن روغن نباشد.

این موضوع را بهتر بشناسید با مطالعه تحقیق در مورد هفت خان رستم به صورت مختصر.

2- نشت یا تبخیر روغن:

در برخی از گیج‌های روغنی، ممکن است روغن از داخل محفظه آن نشت کند و به بیرون راه پیدا کند. این اتفاق معمولاً به دلایل زیر رخ می‌دهد:

– ممکن است از درزهای گیج یا شکستگی در شیشه یا بدنه آن روغن بیرون بزند.
– اگر درپوش هواگیری (relief plug) بسته نباشد، در زمان گرم شدن، روغن تبخیر شده و از دست می‌رود.
– گاهی هم بدنه گیج در اثر ضربه یا فشار زیاد سوراخ شده یا خراب می‌شود.

در چنین شرایطی، گیج که باید پر از روغن باشد، خالی یا خشک به نظر می‌رسد.

3- اشتباه در شارژ کارخانه‌ای:

در برخی موارد استثنایی، ممکن است گیج‌های روغنی در کارخانه به اندازه کافی پر نشده باشند. همچنین امکان دارد در حین جابجایی یا نصب، روغن داخل آن‌ها خالی شده باشد.

برای گسترش دانش خود، به مقاله تحقیق در مورد درخت سپیدار سر بزنید.

4- دمای بالا یا پایین محیط:

در گرمای خیلی زیاد، روغن داخل گیج ممکن است بخار شود یا از سوپاپ‌های مخصوص خارج شود. همچنین در سرمای شدید، روغن غلیظ و کدر می‌شود و دیگر دیده نمی‌شود. در این حالت ممکن است گیج خالی به نظر برسد، در حالی که روغن هنوز درون آن وجود دارد اما قابل مشاهده نیست.

5- استفاده اشتباه از گیج خشک در جای گیج روغنی:

گاهی پیش می‌آید که در زمان خرید یا نصب، اشتباهی رخ می‌دهد و گیج خشک به جای گیج روغنی روی دستگاه قرار می‌گیرد. در این حالت، عقربهٔ گیج به خاطر لرزش‌های سیستم، نوسان پیدا می‌کند و این نوسان باعث می‌شود برخی فکر کنند گیج روغنی است و روغن آن خشک شده است.

نتیجه‌گیری
گیج‌های فشار در صنعت برای کنترل و نظارت بر دستگاه‌ها اهمیت زیادی دارند. تفاوت گیج خشک و گیج روغنی در ساختار، نحوهٔ کار، استحکام و قیمت آن‌ها بسیار بااهمیت است. اگر این وسیله به درستی انتخاب شود، دقت کار بیشتر می‌شود، ایمنی سیستم بالا می‌رود و طول عمر تجهیزات افزایش پیدا می‌کند. به طور خلاصه، گیج خشک برای محیط‌های آرام و بدون لرزش مناسب است، در حالی که گیج روغنی برای کار در شرایط سخت و صنعتی گزینهٔ بهتری محسوب می‌شود.