**موی تای: هنر رزمی تایلندی**
موی تای که به آن “هنر هشت اندام” نیز می‌گویند، یک ورزش رزمی سنتی و بسیار قدیمی از کشور تایلند است. در این ورزش از تمامی اعضای بدن مانند مشت، آرنج، زانو و ساق پا به عنوان سلاح استفاده می‌شود. به همین دلیل است که آن را هنر هشت اندام می‌نامند.
**تاریخچه و گذشته موی تای**
قدمت موی تای به صدها سال قبل برمی‌گردد. در گذشته، این هنر رزمی برای دفاع از خود و همچنین برای استفاده در میدان نبرد توسط سربازان تایلندی تمرین می‌شد. زمانی که سربازان سلاح خود را از دست می‌دادند، از تکنیک‌های موی تای برای مبارزه استفاده می‌کردند.
به مرور زمان، موی تای از یک تکنیک جنگی به یک ورزش تبدیل شد و قوانین و مقررات مخصوص به خود را پیدا کرد. برای مثال امروزه مسابقات در رینگ برگزار می‌شود و مبارزان از دستکش و محافظ‌های ایمنی استفاده می‌کنند تا آسیبی نبینند.
این ورزش نه تنها یک روش مبارزه، بلکه بخشی مهم از فرهنگ و تاریخ تایلند به شمار می‌رود و در سراسر جهان علاقمندان بسیاری دارد. مردم با تمرین موی تای، علاوه بر یادگیری دفاع از خود، سلامتی، انعطاف‌پذیری و نظم ذهنی خود را نیز تقویت می‌کنند.
ورزش موی تای چیست؟
موی تای که با نام مشت‌زنی تایلندی هم شناخته می‌شود، در واقع همان تای‌بوکس است. واژه “موی” به معنای جنگیدن و “تای” به معنای تایلند است. این هنر رزمی تاریخی طولانی دارد و بیش از دو هزار سال است که در کشورهایی مانند تایلند، میانمار، کامبوج و مالزی تمرین می‌شود.
موی تای به عنوان ورزش ملی تایلند شناخته می‌شود و نماد مهمی از فرهنگ این کشور به شمار می‌رود. به همین دلیل، هفدهم مارس در تقویم تایلند به عنوان روز موی تای نام‌گذاری شده است. این رشته یکی از سبک‌های آزاد و پربرخورد در ورزش‌های رزمی است که معمولاً در داخل رینگ و با تماس کامل انجام می‌شود. به خاطر همین ویژگی، موی تای در سراسر جهان به عنوان یک ورزش سخت و خشن شناخته می‌شود.
تکنیک‌های دست در موی تای بسیار شبیه به بوکس غربی است، اما وجود حرکات و تکنیک‌های نزدیک‌کاری و گلاویز شدن، آن را به ورزش‌هایی مانند کیک‌بوکسینگ و ساندا نزدیک می‌کند. به خاطر این شباهت‌ها، بسیاری از کسانی که موی تای کار می‌کنند، در مسابقات کیک‌بوکسینگ، هنرهای رزمی ترکیبی و ساندا نیز شرکت می‌کنند.
افسانه موی تای
در سال ۱۷۶۷، زمانی که شهر به دلیل بی‌لیاقتی حاکمانش در آستانه نابودی بود، نیروهای مهاجم برمه‌ای گروهی از ساکنان را به محاصره درآورده و اسیر کردند. در میان این اسیران، تعداد زیادی ورزشکار موای تای نیز بودند که توسط گروهی از مردان برمه‌ای به نام «پوسام تون» در شهر اونگوآ دستگیر شدند.
هفت سال بعد، در سال ۱۷۷۴ در شهر رانگون برمه، پادشاه برمه تصمیم گرفت به مناسبت جشنی برای بودا، مراسمی هفت‌روزه برپا کند. او در این جشن، مسابقه‌ای بین بوکسورهای موای تای تایلندی و بوکسورهای برمه‌ای ترتیب داد که جایزه آن یک هدیه ویژه از طرف دربار بود.
یکی از برنامه‌های جشن، نمایشی طنز به سبک محلی به نام «لیکای» بود و علاوه بر آن مسابقه شمشیربازی نیز برگزار می‌شد. رینگ بوکس درست روبروی تخت پادشاه قرار داشت. در نخستین روز جشن، یک بوکسور برمه‌ای برای ابراز وفاداری به پادشاه، بر یک مبارز تایلندی چیره شد. وقتی نوبت به مبارز تایلندی بعدی رسید، داور او را با نام «نای خانوم توم» معرفی کرد: یک مبارز سرشناس و قدرتمند از منطقه آیوتایا. تماشاگران مردی قوی‌هیکل و تیره‌پوست را دیدند که در میان جمعیت، برده‌های تایلندی برایش هورا می‌کشیدند و هر بار که او با حریفی روبرو می‌شد، حرکات رقص‌مانندی انجام می‌داد که باعث شگفتی برمه‌ای‌ها می‌شد.
داور توضیح داد که این رقص، یک سنت دیرینه است و مبارز آن را برای ادای احترام به استادش اجرا می‌کند. با شروع مسابقه، نای خانوم توم بی‌درنگ به حریف حمله کرد و با مشت و آرنج به او ضربه زد تا اینکه حریف بر زمین افتاد. اما داور به دلیل حواس‌پرتی حریف برمه‌ای در اثر آن رقص، نتیجه را اعلام نکرد و از نای خانوم توم خواست تا با نه بوکسور دیگر نیز بجنگد. این تصمیم باعث شد تا دیگر مبارزان برمه‌ای داوطلب شوند تا او را شکست دهند.
نای خانوم توم برای حفظ آبروی هنر رزمی تایلند، این چالش را پذیرفت. واپسین حریف او، یک استاد بوکس بود که برای تماشای جشن به شهر آمده بود و داوطلب مبارزه شد؛ اما خیلی زود با ضربات مشت و آرنج نای خانوم توم از پا درآمد. پس از آن، هیچ‌کس جرات نکرد با او مبارزه کند.
پادشاه مانگرا که تحت تأثیر شجاعت و مهارت او قرار گرفته بود، او را با هدایای فراوان به وطنش، تایلند، بازگرداند. از آن پس، نای خانوم توم به عنوان نخستین قهرمان موای تای شناخته می‌شود که توانست این هنر رزمی را در خارج از تایلند مشهور کند و افتخاری بزرگ برای ملت خود به ارمغان آورد. این داستان تا امروز نه تنها در تایلند، که در تاریخ برمه نیز زنده مانده است.
وقتی نای خانوم توم در حضور پادشاه مانگرا بر آن نه مبارز غلبه کرد، پادشاه با تحسین گفت: «این هنر رزمی در خون تایلندی‌هاست. حتی بدون سلاح و تنها با دستان خالی نیز می‌توانند دشمنان خود را شکست دهند. استعداد آنان همچون جادو است.» به این ترتیب، نام و آوازه موای تای بر سر زبان‌ها افتاد.
هیچ هنر رزمی دیگری مانند موای تای وجود ندارد.
از زانو، پا، آرنج و مشت استفاده می‌شود؛
و اهمیتی ندارد که یک مبارز چقدر کوچک‌جثه باشد،
هرگز شکست نمی‌خورد.
همان‌طور که آن نه مبارز برمه‌ای همگی از یک تایلندی باختند.
نامی بزرگتر از نای خانوم توم نیست.
اگرچه او از دنیا رفته،
اما نام و یادش جاودانه است.
ما و همه کسانی که پس از او آمده‌اند،
او را به خوبی می‌شناسند.
او برای مردم تایلند،
و برای همه ورزشکاران موای تای در سراسر جهان،
یک افتخار بزرگ است.
تاریخچه موی تای در ایران
ورزش‌های رزمی در ایران از حدود سال ۱۳۶۰ شمسی تغییرات تازه‌ای را تجربه کردند. مربیان و ورزشکاران رشته‌های مختلف رزمی با برقراری ارتباط با دیگر کشورها، تلاش کردند تا سبک‌های جدیدی را یاد بگیرند و گسترش دهند. آن‌ها از روش‌های قدیمی و نیمه‌کنترلی فاصله گرفتند و به تدریج، سبک‌هایی با مبارزات نزدیک و تمام‌کنترلی مانند فول کنتاک، کیک‌بوکسینگ، تای‌بوکس و موی‌تای در ایران رواج پیدا کرد.
در اواخر سال ۱۳۶۸، اولین کلاس تای‌بوکس به سبک اروپایی توسط محمد توحیدی و حمدالله عبادتی در سالن ورزشی شهید رسول فریدونی در جنوب تهران راه‌اندازی شد. این مکان پیش از این هم در زمینه ورزش‌های رزمی مانند بوکس فعال بود. پس از آن، دو کلاس دیگر نیز در نقاط مختلف تهران تشکیل شد.
از سال ۱۹۹۵ میلادی، با تشکیل «شورای جهانی موی‌تای» در تایلند و دادن نمایندگی به افراد مختلف در کشورهای گوناگون از جمله ایران، فعالیت این رشته به سرعت در جهان گسترش یافت. آموزش اصولی و استاندارد موی‌تای نیز زیر نظر این شورا آغاز شد.
به دلیل رسمی نبودن این رشته در ایران، برگزاری کلاس‌های موی‌تای همواره با مشکلات زیادی روبرو بود. پس از تلاش‌های پیاپی، در پایان سال ۱۳۷۷ گفتگوهای رسمی با ریاست فدراسیون ورزش‌های رزمی برای رسمی‌سازی این ورزش شروع شد.
در ادامه، آقای عبادتی به عنوان نماینده فدراسیون بین‌المللی موی‌تای، به همراه الیاس حضرتی — رئیس وقت فدراسیون ورزش‌های رزمی — در کنفرانس جهانی موی‌تای در بانکوک شرکت کردند. این سفر، اولین گام مؤثر برای رسمی شدن موی‌تای در ایران بود. از مرداد ماه ۱۳۷۸، موی‌تای به عنوان یکی از رشته‌های ورزش‌های رزمی، به طور قانونی و تحت پوشش این فدراسیون فعالیت خود را آغاز کرد.
همچنین در آذر ماه همان سال، اولین تیم رسمی موی‌تای با مجوز مستقیم از سعید فایقی — معاون فنی و ورزشی وقت سازمان تربیت بدنی — به مسابقات جهانی اعزام شد. از آن پس، ایران به عنوان یکی از کشورهای فعال در این رشته شناخته می‌شود و هر ساله تیم ملی موی‌تای به مسابقات جهانی، آسیایی و بین‌المللی اعزام می‌گردد.
برخی از دستاوردهای این رشته عبارت‌اند از: کسب کاپ قهرمانی جهان در سال ۲۰۰۲ در تایلند، کاپ نایب‌قهرمانی جهان در سال ۲۰۰۳ در قزاقستان، کاپ نایب‌قهرمانی آسیا اقیانوسیه در سال ۲۰۰۴ در سیدنی استرالیا، مدال نقره عیسی ایزدی در مسابقات آسیایی ۲۰۰۵ ایندور گیمنز، مدال طلای جهانی مصطفی عبداللهی در سال ۲۰۰۸ و کسب مقام اول تیمی در مسابقات جهانی کره جنوبی. [1]
قوانین موی تای
مسابقات موی تای در یک محوطه مخصوص به نام رینگ انجام می‌شود که ابعاد آن معمولاً ۱.۶ در ۱.۶ متر یا ۳.۷ در ۳.۷ متر است.
برای شرکت در مسابقات حرفه‌ای، مبارزان باید حداقل ۱۵ سال سن داشته باشند. همچنین باید در یکی از دسته‌های وزنی مشخص قرار بگیرند و اختلاف وزن آن‌ها با حریف نباید بیشتر از ۲.۲۶ کیلوگرم (۵ پوند) باشد.
پیش از شروع مسابقه، هر مبارز موظف است مراسم احترام سنتی موی تای را اجرا کند. این مراسم شامل یک رقص نمادین است که با نوای موسیقی خاصی همراه می‌شود. این موسیقی با سازهایی مانند درام جاوایی، نی جاوایی و یک جفت سنج کوچک نواخته می‌شود.
بعد از پایان این مراسم، نوبت به شروع مسابقه می‌رسد. در این لحظه، هر دو مبارز باید با یکدیگر دست بدهند. این کار نشان‌دهنده توافق آن‌ها برای رقابت بر اساس قوانین و با روحیه ورزشکاری است.
اکثر مسابقات موی تای شامل ۵ راند سه‌دقیقه‌ای است و بین هر راند، دو دقیقه زمان استراحت در نظر گرفته می‌شود.
با شروع مسابقه، مبارزان اجازه دارند از مشت، پا، آرنج، زانو و ساق پا استفاده کنند تا حریف خود را شکست دهند.
یک مبارز در سه حالت برنده اعلام می‌شود:
– اگر حریف را ناک‌اوت کند.
– اگر داور مسابقه را به دلیل عدم توانایی حریف برای ادامه، متوقف کند.
– یا پس از پایان زمان مسابقه، با شمارش امتیازات، برنده مشخص شود.
اگر امتیازات دو مبارز کاملاً برابر باشد، نتیجه مسابقه از طریق قرعه‌کشی تعیین خواهد شد.
دوازده قانون مقدس موی تای
۱) به جای آنکه دیگران را برای مشکلات سرزنش کنید، دست به کار شوید و در بهبود جامعه خود بکوشید.
۲) با ادب و فروتنی با همه برخورد کنید.
۳) از کارهای خوب و تمرینات خود به شکل اغراق‌آمیز صحبت نکنید.
۴) به کشور خود عشق بورزید و همیشه با احترام از آن یاد کنید.
۵) راستگو باشید، هم با دیگران و هم درون خود.
۶) در تمرینات سخت‌کوش باشید و از هیچ کاری، حتی سخت‌ترین آن‌ها، فرار نکنید؛ در عین حال آرامش خود را حفظ کنید.
۷) نگرش مثبت و سازنده‌ای داشته باشید.
۸) در قضاوت‌های خود دقیق باشید و به اصول اخلاقی پایبند بمانید.
۹) نسبت به ورزشکاران، همکاران و دوستان خود متعهد باشید، به قول خود عمل کنید و با آن‌ها صادق و محترمانه رفتار کنید.
۱۰) منظم و درستکار باشید و اجازه ندهید رویای موفقیت، شما را از واقعیت دور کند.
۱۱) قوانین را محترم بشمارید.
۱۲) در مسابقه، هرگز از ضعف حریف برای پیروزی ناعادلانه استفاده نکنید.
خطرات ورزش موی تای
در پژوهش‌های مختلف، مشخص شده که رایج‌ترین صدمات در ورزش‌های رزمی به‌ویژه موی تای، شامل کبودی، پیچ‌خوردگی و کشیدگی در دست و پا می‌باشد. این آسیب‌ها معمولاً در اثر وارد آمدن ضربه مستقیم، تکرار بیش از اندازه یک حرکت، یا انجام حرکات سریع و چرخشی به وجود می‌آیند. در موارد نادرتر، آسیب‌های جدی‌تری مانند پارگی اندام‌های داخلی، فلج و ضربه مغزی نیز گزارش شده است.
رایج‌ترین آسیب‌هایی که سر و گردن را درگیر می‌کنند عبارتند از:
بریدگی، خونریزی بینی و کبودی اطراف چشم. همچنین، تماس ناخن دست حریف با چشم می‌تواند باعث خراش قرنیه شود. ضربه‌های مستقیم یا چرخشی به سر نیز ممکن است به آسیب مغزی منجر شوند. اگر ورزشکار هوشیاری خود را از دست بدهد، باید احتمال آسیب به مهره‌های گردن را نیز در نظر گرفت.
کبودی و خونمردگی، معمول‌ترین نوع آسیب است که ممکن است در هر قسمتی از بدن ایجاد شود، اما بیشتر در عضله جلوی ران دیده می‌شود. افزایش درد معمولاً باعث می‌شود ورزشکار نتواند به فعالیت خود ادامه دهد. یکی از عوارضی که ممکن است پس از گذشت زمان ایجاد شود، تشکیل استخوان در داخل بافت عضله به دلیل التهاب است. [2]
پیشنهادی: همه چیز درباره ورزش تکواندو
[1]: ویکی پدیا
[2]: موی تای پرشین بلاگ