ورزش تنیس یکی از بازی‌های پرطرفدار و مهیج در سراسر جهان است که با راکت و توپ انجام می‌شود. این ورزش معمولاً بین دو بازیکن (انفرادی) یا چهار بازیکن (دوبل) در زمینی مستطیلی با ابعاد مشخص برگزار می‌شود. هدف اصلی این است که بازیکنان توپ را از روی تور به زمین حریف بفرستند و امتیاز بگیرند.
تاریخچه تنیس به قرن دوازدهم میلادی در فرانسه بازمی‌گردد. در آن زمان، بازی‌ای به نام «ژو دو پوم» انجام می‌شد که شبیه به تنیس امروزی بود، اما با دست و بدون راکت. در قرن شانزدهم، این بازی در میان اشراف و پادشاهان اروپا محبوب شد و کمک‌مم راکت نیز به آن اضافه شد.
در سال ۱۸۷۳، والتر کلاپتون وینگفیلد، افسر انگلیسی، قوانین مدرن تنیس را تدوین و این ورزش را به شکل امروزی معرفی کرد. در ابتدا نام آن «لاون تنیس» یا تنیس چمنی بود. خیلی زود تنیس در کشورهای مختلف گسترش یافت و اولین مسابقات قهرمانی در اواخر قرن نوزدهم برگزار شد.
امروزه تنیس به یکی از ورزش‌های جهانی تبدیل شده و تورنمنت‌های معروفی مانند ویمبلدون، آزاد فرانسه، آزاد استرالیا و آزاد آمریکا هر ساله میلیون‌ها بیننده را به خود جذب می‌کنند. این ورزش نه‌تنها برای سلامتی مفید است، بلکه سرعت، دقت و قدرت تفکر بازیکنان را نیز افزایش می‌دهد.
ورزش تنیس چیست؟
تنیس یک ورزش راکتی است که می‌توان آن را به دو شکل انجام داد: سینگل (بین دو بازیکن) و دوبل (بین دو تیم دو نفره). این بازی ریشه در کشور بریتانیا دارد. در ادامه، اطلاعات بیشتری درباره این ورزش در اختیارتان قرار می‌دهیم.
در این بازی، هر بازیکن با استفاده از یک راکت، توپی لاستیکی که روی آن نمد کشیده شده را به سمت زمین حریف می‌زند. برنده بازی کسی است که زودتر به امتیاز نهایی از پیش تعیین شده برسد. تنیس در ابتدا در بریتانیا و در بین قشر مرفه و اشراف رواج داشت، سپس به دیگر کشورهای انگلیسی زبان راه یافت و امروزه در سراسر جهان بازی می‌شود. به خاطر هزینه بالای تجهیزات و زمین مخصوص این ورزش، تنیس همچنان یکی از ورزش‌های گران قیمت محسوب می‌شود.
تنیس در بازی‌های المپیک نیز حضور دارد. در بعضی مناطق، به آن تنیس میدانی گفته می‌شود تا با نوع دیگری از تنیس به نام تنیس شاهی که در سالن و با ابعاد متفاوت زمین انجام می‌شود، و همچنین با تنیس روی میز (که به آن پینگ پong هم می‌گویند) اشتباه گرفته نشود.
* جالب است بدانید که در گذشته، تنیس بدون راکت و فقط با دست انجام می‌شد و بعدها از دستکش برای زدن توپ استفاده می‌کردند.
تاریخچه تنیس در ایران
تنیس در ایران پس از پایان جنگ جهانی دوم شروع به رشد کرد. اما پیش از آن، در فاصله سال‌های ۱۳۱۵ تا ۱۳۱۸، باشگاهی به نام «بوستان ورزش» که چند زمین تنیس داشت، در مقابل محل ورزشگاه شهید شیرودی امروزی به دست آقای شکوهی افتتاح شده بود.
همزمان با این باشگاه، ورزشگاه شهید شیرودی (که قبلاً امجدیه نام داشت) نیز در مکان کنونی‌اش ساخته شد و یک زمین تنیس داشت. اولین دوره مسابقات قهرمانی تنیس ایران در سال ۱۳۱۸ در همین ورزشگاه برگزار شد.
جالب است بدانید که شهر آبادان به دلیل حضور انگلیسی‌ها در آن، از مراکز اصلی رواج تنیس بود. اولین مسابقه تنیس بین تیم‌های آبادان و تهران نیز در فاصله سال‌های ۱۳۱۷ تا ۱۳۲۰ انجام شد.
پس از جنگ جهانی دوم، رقابت‌های قهرمانی کشور تا سال ۱۳۲۲ ادامه داشت و در این دوره، برادران نعمانی (هانری و ژوزف) از بهترین بازیکنان بودند. از سال ۱۳۲۲ تا ۱۳۳۲ هم قهرمانی تنیس ایران در اختیار ژرژ آفتاندلیان قرار گرفت. ایران برای اولین بار در سال ۱۹۵۹ در مسابقات جام دیویس حاضر شد.
تیم ملی تنیس ایران در طول ۳۱ سال حضور خود در جام دیویس، در مجموع ۶۴ مسابقه انجام داده که نتیجه آن ۳۲ برد و ۳۲ باخت بوده است.
آمارهای برجسته این تیم عبارت‌اند از:
– منصور بهرامی با ۲۴ برد، پرافتخارترین بازیکن.
– تقی اکبری با ۱۷ برد در بازی‌های سینگل.
– کامبیز درفشی جوان با ۱۲ برد در بازی‌های دوبل.
– بهترین تیم دوبل: کامبیز درفشی جوان و مصطفی صالح با ۶ برد.
– کامبیز درفشی جوان با ۲۲ بازی، صاحب طولانی‌ترین دوره حضور.
– تقی اکبری با ۱۵ سال، دارای بیشترین سال‌های عضویت در تیم دیویس کاپ.
قوانین ورزش تنیس
امتیاز دهی
امتیاز: کوچکترین واحد امتیاز در بازی، که از صفر تا ۴۰ شمارش می‌شود، پوینت نام دارد.
گیم: وقتی یک بازیکن به ۴۰ امتیاز برسد و امتیاز بعدی را بگیرد، یک گیم برنده می‌شود.
ست: با بردن شش گیم، یک ست به دست می‌آید.
امتیاز پیروزی: امتیازی که در نهایت باعث برنده شدن کل مسابقه می‌شود.
در مسابقات حرفه‌ای، بازی‌ها ممکن است در قالب حداکثر ۳ ست یا حداکثر ۵ ست برگزار شوند. در تورنمنت‌های گرند اسلم، جام دیویس و فینال المپیک مردان، بازی‌ها به صورت ۵ ست انجام می‌شوند. اما در بخش زنان، مسابقات همیشه در ۳ ست برگزار می‌گردد.
برای بردن یک ست، بازیکن باید زودتر به ۶ گیم برسد، با این شرط که حداقل دو گیم از حریف خود جلوتر باشد. اگر این اختلاف حاصل نشود، بازی ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که یکی از بازیکنان این دو گیم اختلاف را به دست آورد.
روش دیگری برای امتیازدهی وجود دارد به نام «تای-بریک»، که در صورت تصریح در مقررات پیش از مسابقه، قابل اجراست. شرایط استفاده از آن به این شرح است:
این روش وقتی به کار می‌رود که نتیجه در یک ست، ۶-۶ شود. اما در ست سوم از یک بازی ۳ سته و در ست پنجم از یک بازی ۵ سته، تای-بریک مجاز نیست و بازی باید به روش عادی و با اختلاف دو گیم ادامه یابد، مگر آنکه از قبل توافق دیگری شده باشد.
در یک گیم تای-بریک، بازیکنی که زودتر به ۷ امتیاز برسد، برنده آن گیم و ست می‌شود، به شرطی که حداقل دو امتیاز از رقیب خود پیش باشد. اگر نتیجه به ۶-۶ برسد، بازی ادامه می‌یابد تا این اختلاف دو امتیازی ایجاد شود.
در تای-بریک، امتیازها با شمارش اعداد اعلام می‌شوند. (البته در مسابقات آزاد فرانسه، در ست آخر یا پنجم، تای-بریک وجود ندارد و بازی تا زمانی که یک بازیکن دو گیم جلو بیفتاد ادامه پیدا می‌کند.)
بازیکنی که نوبت سرویس او باشد، اولین امتیاز را سرویس می‌زند. سپس حریف او، دو امتیاز بعدی را سرویس می‌زند و پس از آن، هر بازیکن به نوبت و برای دو امتیاز پیاپی سرویس می‌زند تا برنده گیم مشخص شود.
سرویس از قسمت راست زمین برای امتیاز اول آغاز می‌شود و سپس برای امتیازهای بعدی به ترتیب از چپ و راست زمین زده می‌شود. اگر سرویس از قسمت اشتباه زمین زده شود و خطا تشخیص داده نشود، همه امتیازهای گرفته شده معتبر است، اما محل سرویس باید به محض فهمیدن اشتباه، اصلاح شود. (به این صورت که به جز امتیاز اول که از سمت راست زده می‌شود، برای هر دو امتیاز بعدی در طول تای-بریک، هر بازیکن ابتدا از چپ و سپس از راست زمین سرویس می‌زند.)
بازیکنان باید پس از هر شش امتیاز و همچنین در پایان گیم تای-بریک، زمین بازی را عوض کنند.
در بازی‌هایی مانند تنیس، روش شمارش امتیازها به این شکل است:
وقتی یک بازیکن اولین امتیاز را بگیرد، عدد ۱۵ برایش ثبت می‌شود.
با گرفتن امتیاز دوم، امتیازش به ۳۰ می‌رسد.
اگر امتیاز سوم را هم کسب کند، عدد ۴۰ اعلام می‌شود.
با رسیدن به امتیاز چهارم، برنده آن گیم اعلام می‌شود؛ مگر در شرایط خاص:
اگر هر دو بازیکن به سه امتیاز (یعنی ۴۰–۴۰) برسند، وضعیت «برابر» اعلام می‌شود.
پس از آن، اگر یکی از آن‌ها امتیاز بعدی را بگیرد، «امتیاز مثبت» (آوانتاژ) را به دست می‌آورد.
اگر همین بازیکن امتیاز دیگری هم کسب کند، برنده گیم خواهد بود؛
اما اگر حریف امتیاز بعدی را بگیرد، دوباره وضعیت به «برابر» بازمی‌گردد.
این روند ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که یکی از بازیکنان پس از یک برابر، دو امتیاز پشت سر هم به دست آورد و برنده گیم شود.
انواع زمین تنیس
زمین‌های مختلفی برای بازی تنیس وجود دارند که هر کدام ویژگی‌های خود را دارند:
**زمین خاکی:** این زمین از جنس خاک نرم و سنگ‌ریز است. بازی روی آن کندتر است و توپ پس از برخورد با زمین، پرش کمتری دارد.
**زمین چمن:** این زمین از علف طبیعی یا مصنوعی پوشیده شده است. بازی روی آن سریع‌تر است و توپ به آرامی و با لغزش حرکت می‌کند.
**زمین سخت:** این زمین از موادی مانند بتن یا آسفالت ساخته شده و سطحی صاف و بادوام دارد. سرعت بازی و پرش توپ در این زمین، معمولاً متوسط در نظر گرفته می‌شود.
**زمین موکت:** این نوع زمین با یک پوشش پارچه‌ای یا پلاستیکی مخصوص پوشانده می‌شود که معمولاً در سالن‌ها از آن استفاده می‌گردد.
**زمین چوبی:** این زمین از تخته‌های چوبی ساخته شده و بیشتر در سالن‌های ورزشی قدیمی دیده می‌شود.
**زمین آسفالت:** این زمین نیز از آسفالت ساخته می‌شود و شبیه به زمین‌های سخت است و در بسیاری از پارک‌ها و فضاهای عمومی یافت می‌شود.
**پیشنهاد مطالعه:** همه چیز درباره ورزش پینگ پنگ