**زندگینامه حضرت محمد (ص)**
محمد (ص)، آخرین فرستاده خدا، در شهر مکه به دنیا آمد. پیش از تولد، پدرش عبدالله از دنیا رفته بود و او در دامان مادرش، آمنه، پرورش یافت. اما وقتی فقط شش سال داشت، مادرش نیز از دنیا رفت و او یتیم شد. پس از آن، تحت سرپرستی پدربزرگش، عبدالمطلب، قرار گرفت و پس از فوت او، عمویش ابوطالب کفالتش را بر عهده گرفت.
حضرت محمد (ص) از همان کودکی به خاطر امانتداری و راستگویی شهرت داشت. مردم مکه او را به عنوان فردی قابل اعتماد می‌شناختند و به او لقب “محمد امین” داده بودند. در جوانی، برای یک زن بازرگان به نام خدیجه کار کرد. اخلاق و صداقت او باعث شد خدیجه به ازدواج با او علاقه‌مند شود و این ازدواج صورت گرفت.
زندگی حضرت محمد (ص) در چهل سالگی دگرگون شد. او که همیشه به دنبال حقیقت بود،常常 در غار حرا در کوه‌های اطراف مکه به عبادت و تفکر می‌پرداخت. در یکی از همین شب‌ها، فرشته خدا، جبرئیل، بر او نازل شد و اولین آیات قرآن را برایش آورد. این لحظه، آغاز رسالت او برای دعوت مردم به یکتاپرستی بود.
در آغاز، حضرت محمد (ص) مردم را به پنهانی به دین اسلام دعوت کرد. اما پس از سه سال، مأمور شد تا دعوتش را آشکارا آغاز کند. بیشتر بزرگان قریش که بت‌پرست بودند، با او مخالفت کردند و مسلمانان نخستین، شکنجه و آزارهای زیادی را تحمل کردند.
برای در امان ماندن از این آزارها، برخی از مسلمانان به حبشه هجرت کردند. پس از درگذشت عمو و همسرش خدیجه، که از بزرگ‌ترین حامیانش بودند، شرایط در مکه برای پیامبر و یارانش بسیار سخت شد. سرانجام، ایشان به همراه مسلمانان، شهر مکه را ترک کرده و به شهر یثرب که بعدها “مدینه النبی” (شهر پیامبر) نام گرفت، هجرت کردند. این سفر، که به “هجرت” معروف است، نقطه عطفی در تاریخ اسلام شد و مبدأ تقویم اسلامی قرار گرفت.
پیامبر در مدینه، جامعه‌ای جدید بر پایه عدالت و برادری تشکیل داد. اما مشرکان مکه همچنان به دشمنی خود ادامه دادند و جنگ‌هایی مانند بدر، احد و خندق رخ داد. سرانجام، پس از سال‌ها، پیامبر و یارانش توانستند بدون جنگ و خونریزی، شهر مکه را فتح کنند. پیامبر با دشمنان پیشین خود نیز با مهربانی و بخشش رفتار کرد.
حضرت محمد (ص) در سن ۶۳ سالگی، پس از ابلاغ کامل دین اسلام و رهبری امت، در مدینه از دنیا رفت و در همان شهر به خاک سپرده شد.
زندگی ایشان سرشار از درس‌های بزرگ اخلاق، مهربانی، صبر در برابر سختی‌ها و عدالت‌طلبی است.
حضرت محمد (ص)، که آخرین فرستاده خدا به مردم است، از پیامبران بزرگ الهی به شمار می‌رود. ایشان بنیانگذار دین اسلام بودند و اولین فرد از میان مسلمانان هستند که معصوم شناخته می‌شوند. مهم‌ترین معجزه ایشان، کتاب آسمانی قرآن است. در این نوشته، به بررسی زندگینامه پیامبر (ص) پرداخته می‌شود؛ از جمله تولد، نام‌ها و لقب‌های ایشان، ازدواج، فرزندان و همچنین چگونگی آغاز رسالت و پیامبری.
تولد حضرت محمد (ص)
بر اساس باورهای شیعیان، آخرین فرستاده خدا در هفدهمین روز از ماه ربیع‌الاول در سال عام الفیل متولد شد. اهل سنت نیز تولد او را در همان سال می‌دانند، اما روز آن را دوازدهم ربیع‌الاول می‌شناسند. فاصله میان این دو تاریخ در ایران، به عنوان «هفته وحدت» نامگذاری شده است.
مادر او آمنه، دختر وهب، و پدرش عبدالله، پسر عبدالمطلب بود. هر دو از خاندان قریش بودند. عبدالله، پدرش، پیش از آن که فرزندش به دنیا بیاید، در بازگشت از یک سفر تجاری به شام از دنیا رفت.
نام، کنیه و القاب
پیامبر اسلام(ص) نام دیگری به نام احمد دارند که در کتاب تورات هم از آن یاد شده است.
کنیه‌های ایشان ابو القاسم و ابو ابراهیم می‌باشد.
عنوان‌هایی که برای ایشان به کار می‌رود بسیار است؛ از جمله: امین، نبی‌الله، رسول‌الله، صفی‌الله، حبیب‌‌الله، سید المرسلین، نعمة الله، خاتم النبیین، خیرة خلق الله، رحمة للعالمین، مصطفی، نبی امّی، محمود، خاتم، مذکّر، مدّثر، مزّمل، نذیر، منذر، بشیر، مبشّر، یس، طه، مبین، نور، کریم، شاهد و…
زندگینامه حضرت محمد (ص)
پیامبر بزرگ اسلام (ص) در سنین کودکی مادر خود را از دست داد و پس از آن، پدربزرگش عبدالمطلب سرپرستی او را بر عهده گرفت. پس از فوت عبدالمطلب نیز این عمویش ابوطالب بود که نگهداری از او را پذیرفت.
ابوطالب در یکی از سفرهای تجاری خود به شام، محمد(ص) را نیز همراه برد. در میانه راه، آنان با راهبی به نام «بحیرا» دیدار کردند. بحیرا نشانه‌های پیامبری را در چهره و رفتار این کودک تشخیص داد و این موضوع را به ابوطالب گفت. او همچنین از خطراتی که ممکن بود از سوی یهودیان متوجه محمد(ص) شود، به عمویش هشدار داد.
در دوران نوجوانی و جوانی، امانتداری یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های حضرت محمد(ص) بود، تا جایی که همه او را به «محمد امین» می‌شناختند. از کارهای مهم ایشان در جوانی می‌توان به این موارد اشاره کرد: حل کردن اختلاف بزرگان قریش درباره چگونگی نصب سنگ حجرالاسود، شرکت در پیمان «حلف‌الفضول» برای دفاع از حقوق ستمدیدگان، و مدیریت کاروان تجاری حضرت خدیجه(س) که با موفقیت و سود زیادی همراه شد.
ازدواج
حضرت محمد(ص) در ۲۵ سالگی با بانوی بزرگوار، خدیجه، پیمان زناشویی بست. این بانوی ارجمند، که نامش در میان برترین زنان بهشتی جای دارد، با گذاشتن تمام دارایی خود در خدمت پیامبر و دین اسلام، کمک‌های بسیار ارزشمندی برای پیشبرد اهداف رسالت آن حضرت انجام داد. پیامبر تا ده سال پس از آغاز رسالتشان، که خدیجه در قید حیات بود، همسر دیگری انتخاب نکردند و پس از درگذشت ایشان بود که همسران دیگری برگزیدند.
فرزندان
خداوند به پیامبر(ص) از همسرش حضرت خدیجه(س) شش فرزند عطا کرد و از همسر دیگرش ماریه نیز یک فرزند به ایشان بخشید. همه این فرزندان جز حضرت فاطمه(س) پیش از رحلت پیامبر از دنیا رفتند. بنابراین، نسل پیامبر تنها از طریق دخترشان فاطمه(س) ادامه پیدا کرد.
بعثت
حضرت محمد(ص) در میان جامعه‌ای که بت‌پرستی رواج داشت، چشم به جهان گشود. اما او همواره خدای یکتا را می‌پرستید. حتی پیش از آن که به پیامبری برگزیده شود، هر سال یک ماه را در غار حرا به عبادت و راز و نیاز با خدا می‌پرداخت.
در چهل سالگی، در روز ۲۷ رجب، هنگامی که در همان غار حرا مشغول عبادت بود، فرشته وحی از سوی خدا بر او نازل شد و او را به پیامبری برگزید. پیامبر(ص) هدف از رسالت خود را کامل کردن خوبی‌ها و ویژگی‌های اخلاقی دانست. به مدت سیزده سال در شهر مکه، مردم را به صورت پنهان و آشکار به دین اسلام دعوت کرد. در تمام این سال‌ها، مشرکان و بت‌پرستان، او و یارانش را بسیار آزار می‌دادند.
آنها مسلمانان را در محاصره اقتصادی و اجتماعی قرار دادند، با وعده‌های فریبنده از پیامبر می‌خواستند که دعوتش را رها کند، مسخره می‌کردند، کارشکنی می‌کردند، به آنها توهین می‌کردند و حتی شکنجه می‌دادند و مانع از مهاجرت آنان می‌شدند. سرانجام تصمیم به کشتن پیامبر گرفتند. در این شب خطرناک، حضرت علی(ع) در بستر ایشان خوابید تا دشمنان فریب بخورند و پیامبر(ص) مخفیانه از مکه خارج شد و به سوی شهر یثرب (که بعدها مدینه نام گرفت) رفت. این سفر تاریخی که “هجرت” نامیده می‌شود، آغازگاه تاریخ اسلام شد.
پس از هجرت به مدینه نیز دشمنی‌ها پایان نیافت. یهودیان ساکن مدینه، افراد منافق و مشرکان مکه، همچنان به توطئه و کارشکنی علیه اسلام ادامه دادند. در طول سال‌های اقامت پیامبر در مدینه، جنگ‌های زیادی رخ داد؛ مانند جنگ بدر، جنگ احد، و درگیری با قبایل مختلفی چون بنی‌قینقاع، بنی‌نضیر، بنی‌قریظه، بنی‌مصطلق و نیز جنگ خیبر و جنگ احزاب.
دو سال پس از هجرت، اتفاق مهمی رخ داد و قبله مسلمانان از مسجدالاقصی به سوی کعبه تغییر کرد. شش سال پس از هجرت، پیامبر(ص) موفق به انعقاد پیمان صلحی با مشرکان شد که به “صلح حدیبیه” معروف است. این صلح آرامش و امنیتی برای مسلمانان به ارمغان آورد و فرصتی ایجاد کرد تا پیامبر(ص) نامه‌هایی برای پادشاهان کشورهای مختلف بفرستد و آنان را به پرستش خدای یکتا و پذیرش اسلام دعوت کند.
دو سال بعد، وقتی مشرکان پیمان حدیبیه را شکستند، پیامبر با لشکری بزرگ به سوی مکه حرکت کرد. مکه بدون جنگ و خونریزی فتح شد و بسیاری از مردم آن شهر به اسلام ایمان آوردند.
در سال دهم هجرت، پیامبر(ص) برای انجام مراسم حج از مدینه به مکه رفتند. پس از اتمام حج، در بازگشت به مدینه و در محلّی به نام “غدیر خم”، فرمان الهی برای تعیین جانشین پس از خود را دریافت کردند. در آنجا خطبه‌ای خواندند و حضرت علی(ع) را به عنوان وصی و جانشین خود به همه مردم معرفی کردند و حاضران با ایشان بیعت کردند.
سرانجام، حضرت محمد(ص) در سال یازدهم هجری و در سن ۶۳ سالگی، بر اثر خوردن غذای مسمومی که یک زن یهودی ارائه کرده بود، از دنیا رفتند. آرامگاه ایشان در مسجد النبی، در شهر مدینه قرار دارد.
**سخن پایانی**
حضرت محمد(ص) در طول عمر پربرکتش، بسیار کوشید تا مردم را به سوی پرستش خدای یکتا هدایت کند. تلاش‌های او باعث شد تا تقریباً همه مردم شبه‌جزیره عربستان در زمان حیاتش به اسلام بگروند. پس از آن نیز، اسلام به سراسر جهان راه یافت و به تدریج به یک دین جهانی تبدیل شد.
روش زندگی ایشان در همه حال، بر پایه اخلاق نیک و دادگری بود. راستگویی، امانتداری، کم‌حرفی، ساده‌زیستی، فروتنی، دوری از خودپسندی و ویژگی‌های ناپسند، بزرگواری، بخشش، شکیبایی، نظم، آراستگی، خوشرویی، پاکیزگی، شجاعت و توانایی روحی بالا، از ویژگی‌های برجسته او بود. این صفات چنان بود که هر کس برای نخستین بار او را می‌دید، مجذوب شخصیت بی‌نظیرش می‌شد.
پیامبر اسلام(ص) در انجام رسالت الهی خود، هیچ تلاشی را فروگذار نکرد و همیشه مسلمانان را به چنگ زدن به قرآن و خاندان پیامبر (عترت) سفارش می‌کرد تا دچار پراکندگی و اختلاف نشوند. ایشان در موقعیت‌های مختلف، از جمله در جمع خویشاوندان و به ویژه در واقعه بزرگ غدیر خم، حضرت علی(ع) را به عنوان جانشین پس از خود به همگان معرفی فرمود.