آشنایی با زندگینامه ابوالقاسم حالت
ابوالقاسم حالت، که به ابوالعینک نیز شهرت داشت، شاعر، مترجم و پژوهشگر برجسته‌ای بود که در سال ۱۲۹۸ در تهران چشم به جهان گشود. او در خانواده‌ای با فرهنگ و معتقد به ارزش‌های دینی بزرگ شد. از همان کودکی به هنرهایی مانند موسیقی، نقاشی، شعر و نویسندگی علاقه‌ی فراوانی داشت؛ اما به دلیل نبود زمینه‌ی مناسب برای پرورش استعدادش در موسیقی و نقاشی، به دنیای شعر و نوشتن روی آورد. خیلی زود در این عرصه پیشرفت چشمگیری کرد و در میان بزرگان ادب جای گرفت.
او در جوانی به یادگیری زبان عربی پرداخت و از سال ۱۳۱۴ به صورت جدی به شعر گفتن مشغول شد. حالت در قالب‌های کلاسیک شعر طبع‌آزمایی کرد و به نوشتن تذکره‌های ادبی نیز همت گماشت. مجموعه‌ی اشعار او، که شامل قطعات ادبی، مثنوی‌ها، قصیده‌ها، غزل‌ها و رباعی‌هاست، نشان‌دهنده‌ی دانش عمیق ادبی این ادیب تواناست.
او با نام�های مستعار مختلفی مانند خروس لاری، هدهد میرزا، شوخ و ابوالعینک شعرهایش را منتشر می‌کرد. ابوالقاسم حالت با زبان‌های انگلیسی، فرانسه و عربی آشنایی داشت و آثاری را از این سه زبان به فارسی ترجمه کرد. یکی از مهم‌ترین کارهای او، ترجمه‌ی بخشی از تاریخ ابن اثیر از عربی به فارسی است که توسط شرکت سهامی کتاب ایران در تهران به چاپ رسید.
حالت از سال ۱۳۱۷ با مجله‌ی طنز توفیق همکاری خود را آغاز کرد و بحرطویل‌هایش را با نام هدهد میرزا و شعرهایش را با تخلص‌هایی مانند خروس لاری، شوخ، فاضل ماب و ابوالعینک منتشر می‌کرد. علاقه‌ی او به مسائل دینی باعث شد از سال ۱۳۲۳ هر هفته چند رباعی جدی در مجله‌ی «آئین اسلام» چاپ کند که برگردانی از کلمات قصار علی بن ابیطالب بود.
او در ترانه‌سرایی نیز توانا بود و بیشتر این ترانه‌ها با محتوای طنز و انتقادی در مورد شرایط سیاسی و اجتماعی آن روزگار سروده می‌شد. حالت با نشریات دیگری مانند امید، تهران مصور و پیام ایرانی نیز همکاری داشت و ملک‌الشعرا بهار او را به کنگره‌ی نویسندگان ایران دعوت کرد.
در سال ۱۳۲۵، ابوالقاسم حالت به دعوت شرکت «اورگرین پیكچر» به هندوستان سفر کرد و در بمئی مشغول دوبله‌ی فیلم شد. در این مدت، فرصت چندانی برای سرودن تصنیف نداشت؛ تا این که گروهی از هنرمندان ایرانی از جمله مهدی خالدی، جواد بدیع‌زاده، نصرالله زرین‌پنجه، علی زاهدی، یوسف کاموسی، علی‌اکبر پروانه و دلسخ برای ضبط صفحه به بمئی رفتند. حالت به یادگار برای این گروه، تصنیف «شیرین» را سرود که توسط علی زاهدی اجرا شد.
این تصنیف اینطور شروع می‌شود:
شیرین، شیرین، سروقد و سیمین برو گل پیكرى تو
در مذاق از شكر شیرینترى تو
ابوالقاسم حالت در زمینه‌ی موسیقی اصیل ایرانی نیز فعال بود و نخستین سرود جمهوری اسلامی را سرود. او پس از انقلاب، با وجود سن بالا، مدت‌ها با مجله‌ی گل آقا همکاری کرد. از او آثار ادبی و فرهنگی بسیاری در حوزه‌های طنز، شعر، ادبیات و ترجمه به یادگار مانده است. ابوالقاسم حالت در سوم آبان سال ۱۳۷۱ بر اثر سکته‌ی قلبی درگذشت.
وصیت‌نامهٔ استاد
در بخشی از وصیت‌نامه استاد ابوالقاسم حالت، چنین آمده است:
پس از مرگم، برای خود زحمت زیادی ایجاد نکنید
و بر سر قبر و کفن من را آزار ندهید
نه به دنبال گورکن و قاری و غسال بروید
و نه برای سنگ قبر پول به سنگ‌تراش بدهید
بهتر است هر عضوی از بدن مرا پس از مرگ به کسی بدهید
که به آن عضو نیاز زیادی دارد
این دو چشم توانا را به آن چشم‌ضعیفی بدهید
که دیگر چشمانش به کار نمی‌آید
و این زبان را که همیشه بازیگر کلام بود
به آن سخن‌پرداز پرحرف بسپارید
سرم را که همیشه پر از گچ بوده
به علی اصغر گچ‌کار تحویل دهید
و این دل سنگی و سیاه‌رنگم را
به آن سنگ‌تراش انتهای بازار بدهید
کلیه‌ام را به آن میخواره‌ای که کلیه‌اش
از میخواری از کار افتاده بدهید
ریه‌ام را به جوانی که از دود و دم
در جوانی ریه‌اش بیمار شده هدیه کنید
جگرم را به آن بی‌غیرت بی‌جگر
و کمرم را به آن مرد زن‌باز بسپارید
چانه‌ام را به آن زن پرحرف
و معده‌ام را به آن مرد پرخور بدهید
اگر فاطمه بی‌دندان سر سفره بنشیند و غم بخورد
بهتر است دندان‌های مرا نیز به او بدهی
آثار ابوالقاسم حالت
◊ مجموعه اشعار
• کتاب‌های طنز و شوخی
• مجموعه شعرهای ابوالعینک
• دفتر شعرهای شاد و مفرح
• باغچه خنده
• گزینه اشعار (شامل شعرها و رباعی‌ها)
• پروانه و شبنم (شامل سروده‌های پندآمیز و عرفانی سعدی و معرفی پادشاهان شاعر)
◊ تألیف
**زن‌داری و گرفتاری (انتشارات درسا)**
این کتاب به موضوع زندگی مشترک و چالش‌های آن می‌پردازد. نویسنده با نگاهی طنزآمیز و گاهی جدی، دشواری‌ها و شیرینی‌های زندگی زناشویی را به تصویر می‌کشد. این اثر برای کسانی که می‌خواهند از نگاهی تازه به رابطه زن و شوهر بنگرند، جذاب و خواندنی است.
**پابوسی و چاپلوسی (مجموعه مقالات طنز)**
این کتاب مجموعه‌ای از نوشته‌های طنز است که به رفتارهای افراطی مانند تملق و خودکم‌بینی در روابط اجتماعی می‌پردازد. نویسنده با زبانی ساده و طنزآمیز، این گونه رفتارها را نقد کرده و نشان می‌دهد که چنین کارهایی چگونه بر روابط بین افراد تأثیر می‌گذارند. این مقالات برای کسانی که به مطالعه طنز اجتماعی علاقه دارند، مناسب و سرگرم‌کننده است.
◊ ترجمه‌ها
• فرعون (اثر الویز جارویس مک گرو) انتشارات درسا
• مشاور نرون: مینوتوس (اثر میکا والتاری) انتشارات درسا
• فتوحات مغول در تاریخ (نوشته جی.جی. ساندرز)
• تاریخچه تجارت (اثر اریک ن. سیمونز)
• خاطرات تبعید ناپلئون (به قلم ژنرال برتران)
• سرگذشت من (نوشته مارک توین)
• روزگار زندگی در کنار رود می‌سی‌سیپی (اثر مارک توین)
• پیشگامان ساخت موشک (بریل ویلیامز و ساموئل اشتاین)
• بهار زندگی (اثر کلارمیس هاستی کارول)
• جادوگر شهر زمرد (نوشته فرانک باوم)
• سفر دوباره به شهر زمرد (اثر فرانک باوم)
• پسر ایرانی (نوشته ماری رنولت)
• شبح در گذرگاه میکل‌آنژ
• نورِ دانایی
• گل‌های حکمت
• راه نجات
• کلمات قصار علی بن ابیطالب (ع)
• تاریخ کامل ابن اثیر (در ۲۳ جلد)