راهنمای انتخاب رشته علوم تجربی و شغل‌های پرمتقاضی آن
اگر به تازگی دوران دبیرستان را به پایان رسانده‌ای و به درس‌های علوم تجربی علاقه‌مند هستی، احتمالاً این سوال برایت پیش آمده که چه رشته‌ای را برای ادامه تحصیل انتخاب کنی. این تصمیم، یکی از مهم‌ترین انتخاب‌های زندگی تو خواهد بود. هدف از این نوشته، کمک به تو برای شناخت بهتر گزینه‌های پیش رو و انتخاب مسیری روشن برای آینده‌ات است.
**علوم تجربی به چه دروسی مربوط می‌شود؟**
این رشته بر پایه درس‌های اصلی زیست‌شناسی، شیمی، فیزیک و زمین‌شناسی بنا شده است. اگر به دنیای جانداران، بدن انسان، واکنش‌های شیمیایی و پدیده‌های طبیعی علاقه داری و از حل مسئله لذت می‌بری، این رشته می‌تواند برای تو مناسب باشد.
**رشته‌های دانشگاهی پرطرفدار و با آینده‌دار**
پس از موفقیت در کنکور، دنیای وسیعی از رشته‌های دانشگاهی پیش روی تو قرار می‌گیرد. برخی از این رشته‌ها که همیشه مورد توجه بوده و فرصت‌های شغلی خوبی دارند عبارتند از:
* **پزشکی:** این رشته به بررسی بیماری‌ها، تشخیص و درمان آن‌ها می‌پردازد. یک پزشک به سلامت افراد جامعه کمک می‌کند و نقش بسیار مهمی در زندگی مردم دارد.
* **دندانپزشکی:** این رشته بر سلامت دهان و دندان متمرکز است. دندانپزشکان علاوه بر درمان مشکلات دندانی، به زیبایی لبخند افراد نیز کمک می‌کنند.
* **داروسازی:** متخصصان این حوزه به دنبال تولید، بررسی و ارائه داروهای مختلف هستند. آن‌ها در داروخانه‌ها، صنایع داروسازی و مراکز تحقیقاتی فعالیت می‌کنند.
* **فیزیوتراپی:** این رشته به بازگرداندن توانایی و حرکت به افرادی که بر اثر accident یا بیماری دچار مشکل شده‌اند، کمک می‌کند.
* **پرستاری:** پرستاران یاور اصلی پزشکان و همراه همیشگی بیماران هستند. آن‌ها مراقبت‌های ضروری را ارائه می‌دهند و نقش کلیدی در سیستم درمان دارند.
* **دامپزشکی:** این رشته به پیشگیری و درمان بیماری‌های حیوانات مختلف، از حیوانات خانگی تا دام‌ها، می‌پردازد.
* **علوم آزمایشگاهی:** متخصصان این رشته با انجام آزمایش‌های مختلف روی نمونه‌های خون و بافت، به پزشکان در تشخیص بیماری‌ها کمک می‌کنند.
**چند نکته مهم برای انتخاب درست**
* **به علاقه خودت توجه کن:** فقط به دنبال شهرت یک رشته نباش. به این فکر کن که واقعاً از کار کردن در کدام محیط و انجام چه کاری لذت می‌بری.
* **توانایی‌های خود را در نظر بگیر:** موفقیت در هر رشته‌ای به میزان علاقه و همچنین پشتکار و استعداد تو بستگی دارد. شرایط و ویژگی‌های شخصیتی خود را بسنج.
* **از دیگران مشورت بگیر:** با مشاوران تحصیلی باتجربه، دانشجویان و افرادی که در این رشته‌ها فعالیت می‌کنند صحبت کن. اطلاعات آن‌ها می‌تواند بسیار مفید باشد.
* **به آینده شغلی فکر کن:** بررسی کن که فرصت‌های کاری برای رشته مورد نظرت در آینده چگونه است.
به یاد داشته باش که انتخاب رشته، انتخاب یک مسیر زندگی است. با دقت، مطالعه و شناخت کافی، بهترین تصمیم را برای ساختن آینده‌ای روشن بگیر.
رشته علوم تجربی از گزینه‌های بسیار محبوب در بین دانش‌آموزان ایران محسوب می‌شود. هر سال بیش از ۴۰ درصد از داوطلبان کنکور، این رشته را برمی‌گزینند، چرا که معمولاً هدف آن‌ها ورود به رشته‌هایی مانند پزشکی، دندانپزشکی و گروه پیراپزشکی است. در این نوشته سعی کرده‌ایم شما را بیشتر با این رشته و ویژگی‌های آن آشنا کنیم. شایان ذکر است که اعداد و اطلاعاتی که در اینجا ارائه شده، ممکن است در سال‌های آینده با تصمیم وزارت آموزش و پرورش تغییر پیدا کند.
جامع‌ترین نکات از انتخاب رشته تجربی در دوره متوسطه
انتخاب رشته تحصیلی، یکی از تصمیم‌های مهم و سرنوشت‌ساز برای دانش‌آموزان است، چون آینده شغلی آن‌ها به این انتخاب وابسته است. به همین دلیل باید با دقت و توجه کافی انجام شود. پیش از هر چیز، بهتر است وضعیت کاری رشته مورد نظر، علاقه شخصی و توانایی‌های دانش‌آموز بررسی شود و سپس انتخاب نهایی صورت گیرد.
رشته تجربی یکی از رشته‌های نظری در مقطع دبیرستان است. دانش‌آموزان پس از پایان پایه نهم و با داشتن شرایط لازم مانند حداقل معدل، نمرات درسی مشخص و نتیجه آزمون هدایت تحصیلی، می‌توانند این رشته را برای ادامه تحصیل در پایه دهم انتخاب کنند.
برای ورود به رشته تجربی، معدل دانش‌آموز باید حداقل ۱۴ باشد. همچنین مجموع نمرات درس‌های ریاضی و علوم در پایه‌های هفتم، هشتم و نهم باید حداقل ۴۲ باشد؛ به شرطی که در درس علوم نمره ۱۵ و در درس ریاضی نمره ۱۴ یا بالاتر کسب شده باشد.
درس‌های اصلی و تخصصی رشته تجربی شامل زیست‌شناسی، شیمی و زمین‌شناسی است. بنابراین داشتن علاقه و استعداد در این درس‌ها برای موفقیت در این رشته ضروری است. درس‌های عمومی این رشته نیز مانند سایر رشته‌های نظری است و تفاوتی ندارد.
انتخاب رشته تجربی
بر اساس مقررات تازه برای انتخاب رشته دبیرستان، انتخاب شاخه علوم تجربی به شش عامل مختلف بستگی دارد. هر کدام از این عوامل سهم مشخصی در این تصمیم‌گیری دارند:
۱. نظر و انتخاب خود دانش‌آموز، ۱۰ درصد
۲. نظر پدر و مادر، ۵ درصد
۳. نظر جمعی معلم‌های تمام درس‌های دوره متوسطه اول، ۱۰ درصد
۴. نتیجه آزمون‌های روان‌سنجی و مشاوره‌ای، ۳۰ درصد
۵. عملکرد درسی و نمرات کسب شده در مدرسه، ۳۵ درصد
۶. نظر نهایی مشاور مدرسه، ۱۰ درصد
رشته تجربی برای چه کسانی مناسب است؟
رشته تجربی یکی از پرطرفدارترین رشته‌ها در بین خانواده‌هاست و بسیاری از والدین به خاطر موقعیت‌های شغلی خوبی که این رشته دارد، فرزندانشان را تشویق می‌کنند تا آن را انتخاب کنند. اما مسئله مهم این است که باید قبل از هر چیز بررسی شود آیا دانش‌آموز توانایی و علاقه لازم برای موفقیت در این رشته را دارد یا نه. در ادامه به چند ویژگی مهم که برای انتخاب این رشته لازم است اشاره می‌کنیم.
درس‌های زیست‌شناسی و شیمی، که از درس‌های تخصصی رشته تجربی هستند، قسمت‌های زیادی دارند که باید حفظ شوند. بنابراین، داشتن حافظه خوب برای به خاطر سپردن این مطالب بسیار مهم است.
علاوه بر این، دانش‌آموز باید بتواند مفاهیم زیست‌شناسی را به خوبی درک کند، به شیمی و کارهای آزمایشگاهی علاقه داشته باشد و در درس‌های محاسباتی مثل ریاضی و فیزیک نیز قوی باشد.
به این نکته هم توجه کنید که اگر روحیه کار در محیط‌هایی مثل بیمارستان یا آزمایشگاه را ندارید، ممکن است بعداً با مشکلاتی روبه‌رو شوید.
انتخاب رشته باید با توانایی‌های دانش‌آموز هماهنگ باشد. درس خواندن در رشته تجربی پشتکار و تلاش زیادی می‌خواهد. برای مثال، ادامه تحصیل در بسیاری از رشته‌های دانشگاهی این گروه، به ویژه پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی، نیازمند ساعت‌ها مطالعه روزانه در طول سال‌های تحصیل است.
نکته دیگری که باید در نظر گرفت، سطح دشواری رشته‌های دانشگاهی است که می‌خواهید انتخاب کنید. پس از پایان تحصیلات در بعضی از این رشته‌ها، باید دوره‌ای به نام “طرح” را بگذرانید که معمولاً در شهرهایی غیر از محل زندگی شما و گاهی در مناطق دورافتاده است. این دوره معمولاً دو سال طول می‌کشد. همچنین، طول دوره تحصیل در رشته پزشکی عمومی، ۷ سال است.
رشته‌های پردرآمد رشته تجربی و بازار کار این رشته
رشته‌های علوم تجربی فرصت‌های شغلی بسیار خوبی در داخل و خارج از کشور دارند. تحصیل در این رشته‌ها در سه مقطع کاردانی، کارشناسی و دکترای پیوسته امکان‌پذیر است.
مهم‌ترین رشته‌های دانشگاهی در گروه تجربی عبارت‌اند از: پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، دامپزشکی و پیراپزشکی. در رشته‌های پزشکی، دانشجویان باید تا مقطع دکترای عمومی به صورت پیوسته درس بخوانند. اما در رشته‌های پیراپزشکی، امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکترا وجود دارد، ولی این تحصیلات به صورت ناپیوسته است.
رشته‌های آینده دار مقطع کارشناسی علوم تجربی
در مقطع کارشناسی، رشته‌های زیادی وجود دارند که از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. از جمله این رشته‌ها می‌توان فیزیوتراپی، پرستاری، مامایی، رادیولوژی، علوم آزمایشگاهی، هوشبری، تکنولوژی پرتودرمانی و پرتوشناسی، بینایی‌سنجی، اتاق عمل، علوم و صنایع غذایی، ساخت اعضای مصنوعی، شنوایی‌شناسی، زیست‌شناسی سلولی مولکولی و دبیری زیست‌شناسی را نام برد. در ادامه به معرفی برخی از این رشته‌ها می‌پردازیم.
کارشناسی بینایی سنجی
فارغ‌تحصیلان مقطع کارشناسی بینایی‌سنجی، وظیفه مراقبت از سلامت چشم و بینایی مراجعان را بر عهده می‌گیرند. آن‌ها معمولاً در مطب‌ها و کلینیک‌های چشم‌پزشکی فعالیت می‌کنند. این متخصصان در تشخیص و درمان مشکلاتی مانند ضعف بینایی، تنبلی چشم، تجویز عینک و لنزهای طبی و نیز ارزیابی انحرافات چشمی مهارت دارند.
کارشناسی اتاق عمل
فارغ‌التحصیلان رشته کارشناسی اتاق عمل، عمدتاً در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها مشغول به کار می‌شوند. آن‌ها در نقش متخصص اتاق عمل، همراه با پزشکان و جراحان، بخش مهمی از تیم عمل محسوب می‌شوند. وظیفه اصلی این افراد، آماده‌سازی و ضدعفونی کردن ابزارهای جراحی و همچنین مدیریت و نظارت بر فضای اتاق عمل است.
رشته‌های آینده‌دار مقطع کاردانی
در مقطع کاردانی، رشته‌های محبوب و پرطرفدار زیادی وجود دارد. برخی از این رشته‌ها عبارتند از:
* کاردانی بهداشت عمومی و حرفه‌ای
* کاردانی فوریت‌های پزشکی
* کاردانی مامایی
* کاردانی ساخت پروتزهای دندانی
* کاردانی علوم تغذیه
* کاردانی تکنولوژی صنایع غذایی
* کاردانی تولید و بهره‌برداری از گیاهان دارویی و معطر
* کاردانی تولید و فراوری خرما
* کاردانی دامپزشکی
* کاردانی شیمی آزمایشگاهی
* کاردانی علوم آزمایشگاهی
این رشته‌ها از جمله گزینه‌های پرتقاضا برای ادامه تحصیل در این مقطع هستند.
کاردانی رشته علوم تغذیه
همانطور که می‌دانید، نوع خوراک و رژیم غذایی روی تندرستی بدن و آرامش روح ما اثر مستقیم دارد. به همین دلیل است که اهمیت رشته تغذیه به خوبی روشن می‌شود.
دانش‌آموختگان این رشته می‌توانند در بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها یا مطب‌های خصوصی خود فعالیت کنند. آن‌ها در سنجش ارزش غذایی مواد مختلف و همچنین تعیین برنامه غذایی مناسب برای بیماران و کمک به سلامت افراد، مهارت و تخصص دارند.
کاردانی ساخت پروتزهای دندانی
رشته کاردانی ساخت پروتزهای دندانی، بخشی از گروه پزشکی محسوب می‌شود. دانش‌آموختگان این رشته پس از پایان تحصیل، در آزمایشگاه‌های دندانپزشکی فعالیت می‌کنند. آن‌ها در نقش تکنسین، وظیفه ساخت دندان‌های مصنوعی ثابت و متحرک را بر عهده دارند. در این فرآیند، ابتدا دندانپزشک از دندان‌های بیمار قالب می‌گیرد و سپس تکنسین‌ها کار ساخت دندان مصنوعی را آغاز می‌کنند.
در میان رشته‌های گروه تجربی، آن دسته از رشته‌هایی که مورد تأیید وزارت بهداشت هستند، نسبت به رشته‌های وزارت علوم، معمولاً موقعیت‌های شغلی بهتری دارند.
در نهایت باید گفت اگرچه رشته‌های گروه تجربی فرصت‌های کاری مناسبی دارند، همین مسئله باعث شده تا رقابت برای ورود به آن‌ها بسیار شدید باشد. برای رسیدن به مراحل بالاتر، برنامه‌ریزی دقیق و اصولی ضروری است. اگر می‌خواهید در رشته‌های پرطرفدار و مهم این گروه پذیرفته شوید، باید روحیه‌ای باانگیزه، صبر فراوان و ساعت مطالعه کافی داشته باشید تا بتوانید از رقبا پیشی بگیرید.
رشته ریاضی فیزیک