احمد پژمان از آهنگسازان و موسیقیدانان سرشناس ایران در دوران معاصر است. او در قالبهای گوناگون موسیقی کلاسیک غربی مانند سمفونی، باله، اپرا و رپسودی قطعات زیادی ساخته است. ویژگی بارز کار پژمان، ترکیب نواهای محلی ایران با شیوههای پیشرفته موسیقی غربی، بهویژه در تنظیم برای ارکستر است.
این هنرمند تا به حال برای ۲۷ فیلم و ۳۰ قطعه پاپ، موسیقی خلق کرده و ۱۵ آلبوم در زمینههای موسیقی ارکسترال، آوازی و موسیقی فیلم ارائه داده است. دستاوردهای احمد پژمان بسیار چشمگیر است. شمار زیادی از ساختههای او توسط ارکستر سمفونیک تهران و نیز ارکسترهای مشهور کشورهای دیگری مانند آلمان، انگلیس، لهستان و بلژیک اجرا شدهاند.
در ایران نیز او دو سیمینغرفه بلورین از جشنواره فیلم فجر و چهار تندیس زرین از جشن بزرگ سینمای ایران دریافت کرده است. اگر میخواهید بیشتر با این آهنگساز نامدار ایرانی آشنا شوید، در ادامه این نوشته در وبلاگ مدیر تولز با ما همراه باشید.
تولد و کودکی احمد پژمان
احمد پژمان در سال ۱۳۱۴ در شهر لار از استان فارس متولد شد و تنها فرزند خانواده بود. او خواندن و نوشتن را در مکتبخانهی زادگاهش یاد گرفت. به دلیل شغل پدر، خانوادهاش زیاد جابهجا میشدند و به همین خاطر تا کلاس دوم ابتدایی را در شهر میناب گذراند. اولین برخورد او با موسیقی نیز در همین شهر اتفاق افتاد؛ روزی از یک نیزار نزدیک مدرسه، نیای چید و با ایجاد سوراخهایی روی آن، یک ساز ساده برای خود درست کرد.
در هشت سالگی ابتدا به سیرجان و بعد به تهران رفت. دوره دبستان را در مدرسهای به نام اسلامی، و دوره متوسطه را در دبیرستان محمد قزوینی و سپس دبیرستان ادیب به پایان رساند. در این سالها نواختن نی فلزی را آغاز کرد و بعد از آن به سراغ ساز دهنی رفت و آن را نیز فراگرفت.
پدر و مادرش فکر میکردند اگر پسرشان زبان انگلیسی بیاموزد، آینده شغلی بهتری خواهد داشت. برای همین مبلغ چهل تومان به او دادند تا در کلاس زبان ثبتنام کند. اما احمد که عاشق موسیقی بود، وقتی از مغازه یک ارمنی به نام وارطان گذشت و او را در حال تعمیر یک ویولن بنفش دید، تصمیم گرفت پول کلاس زبان را برای خرید آن ویولن خرج کند. پس از خرید، نواختن ویولن را شروع کرد و اولین معلم او منوچهر عارفی بود.
شروع مسیر موسیقی و دوران دانشجویی
همه چیز با تماشای یک فیلم آغاز شد! احمد پژمان بعد از دیدن فیلم “چشمان سیاه”، که داستان زندگی یک نوازنده ویولن آلمانی عاشق پیشه را روایت میکرد، مصمم شد تا موسیقی کلاسیک را فرا بگیرد. اولین معلم او در این زمینه، عیسی رضایی بود. پس از مدتی، رضایی، پژمان را تشویق کرد تا برای آموختن ویولن، نزد استاد خودش، حشمت سنجری برود.
احمد پژمان در کنار یادگیری ویولن، در رشته زبان انگلیسی در دانشسرای عالی نیز تحصیل میکرد. در همین دوره، به کمک حشمت سنجری توانست به ارکستر هنرستان موسیقی راه پیدا کند.
در زمان دانشجویی، احمد پژمان تصمیم گرفت که آهنگسازی را نیز شروع کند. به پیشنهاد دوستش، امیرتیمور پورتراب، ابتدا نزد پرویز منصوری رفت. سپس با راهنمایی منصوری، در کلاسهای حسین ناصحی حاضر شد. او برای تأمین هزینههای زندگی و شهریه کلاسها، در این دوران در مهدکودکها آکوردئون آموزش میداد.
از دیگر کارهای مهم او در دوران دانشجویی میتوان به نواختن ویولن در ارکسترهای صبا، دهلوی و احمد فروتن راد، همکاری با ارکستر واروژان و پیوستن به ارکستر سمفونیک تهران اشاره کرد. در نهایت، دوران تحصیل این هنرمند در ایران در سال ۱۳۴۲ به پایان رسید و او در سال ۱۳۴۳ با گرفتن یک بورس تحصیلی به اتریش و آکادمی موسیقی وین رفت.
احمد پژمان و اولین اپرای ایرانی که روی صحنه رفت
در سال ۱۳۴۴، احمد پژمان قطعهای به نام راپسودی برای ارکستر رادیو وین نوشت و آن را در گزارش تحصیلی خود به ایران ارسال کرد. پس از دریافت این گزارش، از او خواسته شد تا یک اپرا خلق کند. پژمان با وجود آنکه علاقهای به اپرا و موسیقی آوازی نداشت، به دلیل نیاز مالی و عشق به زبان فارسی، این پیشنهاد را پذیرفت. او نخستین اپرای خود با نام «جشن دهقان» را در سال ۱۳۴۶ ساخت که پس از اجرا، با استقبال فراوانی مواجه شد. این موفقیت باعث شد تا او تصمیم بگیرد اپراهای بیشتری تولید کند.
دومین اپرای او با عنوان «دلاور سهند» در سال ۱۳۴۷ به سفارش مهرداد پهلبد، وزیر فرهنگ و هنر ایران، ساخته شد. سپس در سال ۱۳۴۹، سومین اپرایش به نام «سمندر» را با همکاری محمدرضا اصلانی که متن آن را نوشته بود، آهنگسازی کرد. هر سه این اپراها در تالار وحدت به روی صحنه رفتند و احمد پژمان به عنوان اولین آهنگساز ایرانی شناخته شد که اثری اپرایی از او اجرا شده است.
فعالیتهای هنری احمد پژمان قبل از انقلاب
ساخت سه اپرا با نامهای «جشن دهقان»، «دلاور سهند» و «سمندر»
کار به عنوان آهنگساز در تالار رودکی و تدریس در دانشگاه تهران
اولین باری که برای یک سریال تلویزیونی موسیقی ساخت، برای سریال «دلیران تنگستان» بود.
همکاری با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
مدیریت بخش موسیقی تهران را بر عهده گرفت و پس از یک سال از این سمت کنار رفت.
برای ادامه تحصیل در مقطع دکترای آهنگسازی به دانشگاه کلمبیا رفت و در زمینه موسیقی الکترونیک تحصیل کرد.
قطعه موسیقی «حماسه» را ساخت و آن را با ارکستر فیلارمونیک لندن به اجرا درآورد.
مجموعه آثار «عیاران» را خلق کرد و آنها را با ارکستر سازهای ملی اجرا نمود.
فعالیتهای پس از انقلاب
آهنگساز و کسی که قطعات موسیقی برخی خوانندگان پاپ خارج از ایران را مرتب و آماده کرده است.
از سال ۱۳۷۰ به عضویت گروه اساتید دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران درآمده است.
اولین کار او در زمینه موسیقی فیلم پس از انقلاب، ساخت موسیقی فیلم «هنرپیشه» بوده است.
در دهه ۱۳۷۰ قطعاتی با نامهای «خرمشهر»، «تکسوار عشق» و «هفتخان رستم» را خلق کرد.
در شروع دهه ۱۳۸۰، آلبومی به نام «سراب» را منتشر کرد.
در سال ۱۳۸۱ نیز آلبوم «خاطرات فردا» را به انتشار رساند.
قطعه «ناگهان رستخیز» را ساخت و آن را با همراهی ارکستر سمفونیک روسیه و گروه کر مسکو اجرا کرد.
در سال ۱۳۸۹ آلبوم «سایههای خورشید» را عرضه کرد.
در آغاز دهه ۱۳۹۰، سمفونی «نوروز» را تصنیف نمود.
در سال ۱۳۹۵، پوئم سمفونی «سرزمین دلاوران» را با اجرای ارکستر سمفونیک تهران و رهبری شهرداد روحانی ساخت.