اسدالله ملک از استادان بزرگ موسیقی ایران بود که در نواختن سازهای ویلن و کمانچه مهارت ویژهای داشت. او علاوه بر نوازندگی، در ساختن آهنگ و خلق ملودیهای زیبا نیز بسیار چیرهدست بود. در این نوشته از وبلاگ مدیر تولز، میخواهیم بیشتر با زندگی و هنر این موسیقیدان ایرانی آشنا شویم. پیشنهاد میکنیم برای دریافت اطلاعات کامل، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
بیوگرافی اسدالله ملک
اسدالله ملکزاده در ماه مرداد سال ۱۳۲۰ در محله دروازه دولت تهران چشم به جهان گشود. خانواده او اصالتاً اهل گیلان بودند. پدرش نجاری بسیار ماهر بود و دو برادرش، حسین و عبدالله، به ترتیب نوازنده سنتور و تنبک به شمار میرفتند. هر سه برادر تحت تأثیر هنر داییهای خود، علیاکبر، علیاصغر و محمدخان زنگنه، که از موسیقیدانان دوره قاجار بودند، قرار گرفتند.
در میان این خانواده هنرمند، اسدالله به یکی از نوازندگان سرشناس موسیقی ایرانی تبدیل شد. او در نواختن چند ساز تبحر داشت و در زمینههایی مانند کمانچهنوازی و آهنگسازی نیز توانا بود؛ اما بیشترین شهرت خود را با نواختن ویولن به دست آورد.
ملقب به پنجه سحرآمیز ایران
تسلط استثنایی او بر ویولن به حدی بود که طرفدارانش، آرشه و انگشتانش را “جادویی” مینامیدند. با این حال، نواختن زیبای او در کمانچه نیز کمتر از ویولن نبود و بسیاری از شاگردانش معتقدند این صدای گیرا و دلنشین کمانچه ملک بود که کامران داروغه را به سمت کمانچهنوازی سوق داد.
سبک و مسیر زندگی هنری
سبک زندگی هنری ملک شباهت زیادی به روش کار پرویز یاحقی، همنوای او داشت. هر دوی آنان در خانوادهای اهل موسیقی به دنیا آمده بودند و هر دو اصول اولیه موسیقی را نزد دایی خود آموخته بودند.
تحصیلات
اسدالله ملک تحصیلات خود را در رشته موسیقی در هنرستان موسیقی به پایان رساند. پس از آن، توانست مدرک کارشناسی موسیقی را از دانشگاه هنرهای زیبا کسب کند.
اساتید اسداله ملک
او نزد استادان بزرگی مانند روحالله خالقی، شاپور نیاکان، هنگ آفرین و علی محمد خادم میثاق درس خواند و دانش و تجربه خود را گسترش داد. در همان دوره، استاد خالقی او را در ارکستر انجمن ملی موسیقی که خود رهبری آن را بر عهده داشت، پذیرفت. این اتفاق راه پیشرفت و شکوفایی را به روی ملک گشود.
ملک علاوه بر نوازندگی، آهنگساز توانایی نیز بود. در طول زندگی پربارش نزدیک به ۲۰۰ ترانه و ملودی از خود به جای گذاشت که از مشهورترین آنها میتوان به میخانه، بیوفایی، حکایت دل، قاصدک، مرغ شباهنگ و غروب کوهستان اشاره کرد.
او علاوه بر اجرای موسیقی، به آموزش هنرجویان نیز میپرداخت. به مدت چهل سال در آموزشگاه شخصی خود در محله زادگاهش و همراه با برادرش حسین ملک، خوانندگان و نوازندگان بسیاری را پرورش داد. افرادی مانند بیژن مرتضوی، شهرام خسروی، سعید مؤدبیان، مهیار فیروزبخت و لقمان ادهمی از شاگردان برجستهی او به شمار میروند.
کار در رادیو اسداله ملک
فعالیت هنری اسدالله ملک در رادیو از سال ۱۳۳۷ شروع شد. در همان سال، او با خلق قطعهای به نام «گریه لیلی» در دستگاه دشتی و با کوک ویژهای که برای آن انتخاب کرد (ر-می-دو-لا) و نیز با ساختن یک چهارمضراب در دستگاه اصفهان با کوک مخصوص (دو-لا-لا-می) و نواختن آنها با ویولن، به شهرت بسیار زیادی دست یافت.
از آن زمان به بعد، او با سبک خاص و منحصربهفردش در نوازندگی و آهنگسازی، راههای تازهای را پیش روی موسیقی ایرانی گشود و محدودیتهای بسیاری را از میان برد. از جمله خوانندگان بزرگی که قطعات آوازی ساختهی او را اجرا کردهاند، میتوان به هنرمندانی مانند: دلکش، جمیرا، اکبر گلپایگانی، محمود محمودی خوانساری، پوران، ایرج، بهرام حصیری، محمدرضا شجریان، کوروس سرهنگزاده و دیگران اشاره کرد.
او همچنین مدتی با همکاری منوچهر جهانبگلو، برنامهای به نام «نوایی از موسیقی ملی» را آماده و از رادیو پخش کرد. این برنامه از جمله موفقترین برنامههای موسیقی آن زمان در رادیو به شمار میرفت.
پس از انقلاب
در سالهایی که پس از انقلاب ۱۳۵۷ گذشت، او به کار هنری خود ادامه داد و بسیاری از نوازندگان و همکاران قدیمی برنامه گلها را دعوت کرد تا با هم به اجرای موسیقی بپردازند. او قطعات زیادی از ساختههای خود را با سازهای ایرانی ضبط کرد و در آلبومهایی مانند «نغمه رؤیایی»، «سمیرا» و «نغمهها» منتشر ساخت.
از جمله شاگردان او میتوان به هنرمندانی چون مهیار فیروزبخت، مختار فروغی، سعید مؤدبیان، لقمان ادهمی و شهرام خسروی اشاره کرد. او در نواختن ساز کمانچه نیز بسیار مهارت داشت و کامران داروغه یکی از شاگردان او در نوازندگی این ساز بوده است.
درگذشت
اسدالله ملک در نهم بهمن ماه سال ۱۳۸۰، پس از دو سال مبارزه با بیماری، در سن ۶۰ سالگی به دلیل تومور مغزی در بیمارستان ایرانمهر تهران چشم از جهان فروبست. پیکر این هنرمند در قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.
روحش شاد و یادش گرامی