یادگیری نحوه سرویس کردن آبگرمکن میتواند به صرفهجویی در هزینهها و پیشگیری از خطرات احتمالی خرابی این وسیله کمک زیادی کند. امروزه در اغلب منازل از آبگرمکنهای دیواری گازسوز استفاده میشود. این دستگاهها برای حفظ عملکرد مناسب خود، نیاز به بازدید و نگهداری سالانه دارند. در این مطلب، روش سرویس آبگرمکن را به همراه سه نکته کلیدی برای مراقبت بهتر از این وسیله ضروری، بررسی خواهیم کرد. رونیکس را بخوانید.

کارشناس نصب و تعمیر آبگرمکن در حال انجام خدمات است.
آبگرمکن دیواری چیست و چطور کار میکند؟
تا بیست سال پیش، اغلب آبگرمکنها مخزنهای بزرگ و سنگینی داشتند. به همین دلیل، تعمیر و نگهداری آنها کار دشوار و زمانبری بود. آبگرمکنهای دیواری این مشکل را برطرف کردند. طراحی و کارکرد این مدلها بسیار ساده است. با حذف مخزن، آبگرمکن مستقیماً به لوله آب سرد وصل میشود. آبگرمکن دیواری آب را در خود ذخیره نمیکند، بلکه وقتی آب از داخل لولههای فلزی عبور میکند، حرارت شعله آن را گرم کرده و در اختیار مصرفکننده قرار میدهد.
آبگرمکنهای دیواری با سوختهای مختلفی کار میکنند؛ از نفت گرفته تا گاز کپسول و گاز شهری. این نوع آبگرمکنها بسته به منبع سوختشان، قابل تنظیم و تغییر در ساختار هستند. در این مقاله قصد داریم روش سرویس آبگرمکن دیواری گازی را مرور کنیم و به این پرسش پاسخ دهیم که بهترین راه برای سرویس آبگرمکن چیست؟
بیشتر بخوانید: گام به گام با مراحل راه اندازی شوفاژ در زمستان

باز کردن درپوش و محفظه بیرونی آبگرمکن دیواری
برای دسترسی به قطعات داخلی آبگرمکن دیواری، ابتدا باید پوشش محافظ (کاور) خارجی آن را باز کنید. معمولاً این محفظه با چند پیچ به بدنه اصلی دستگاه بسته شده است. پس از پیدا کردن و باز کردن این پیچها، میتوانید پوشش را به آرامی از بدنه جدا کنید. دقت کنید که این کار را زمانی انجام دهید که دستگاه کاملاً از برق و آب جدا شده باشد تا از هرگونه خطر احتمالی جلوگیری شود.
چه زمانی آبگرمکن نیاز به سرویس پیدا میکند؟
علاوه بر زمانهای معمول سرویس آبگرمکن، گاهی نشانههایی ظاهر میشوند که خبر از مشکل در دستگاه میدهند. در این مطلب، این نشانههای هشداردهنده را مرور میکنیم.
صدای غیرعادی از آبگرمکن
تغییر رنگ آب گرم
استشمام بوی گاز
زرد شدن شعله شمعک
خاموش شدن ناگهانی آبگرمکن
ثابت نبودن دمای آب
گرم نشدن آب
کم شدن فشار آب گرم
به هم خوردن تنظیمات دستگاه
خاموش شدن شعله شمعک
نشت آب از دستگاه
در بخش بعدی، به شرح برخی از رایجترین مشکلات آبگرمکن میپردازیم.
گام اول در آموزش سرویس آبگرمکن
اولین قدم برای یادگیری نحوه سرویس آبگرمکن، مطالعه دقیق دفترچه راهنمای آن است. این نکته فقط برای آبگرمکن نیست؛ بعد از خرید هر وسیلهای، خوب است که ابتدا راهنمای آن را با دقت بخوانید.
بعد از خواندن دفترچه، برق آبگرمکن را قطع کنید. چرا که سیستم روشن شدن این مدل آبگرمکنها با برق کار میکند. بنابراین پیش از شروع هر کاری، باید آن را از برق جدا کنید.
سپس باید شیر گاز و شیر آب سرد را ببندید. با این کار، آبگرمکن کاملاً آماده میشود تا سرویس دورهای روی آن انجام شود.

برای خاموش کردن آبگرمکن دیواری، ابتدا باید شیر اصلی گاز را ببندید. این شیر معمولاً روی لوله گاز نزدیک به دستگاه قرار دارد. آن را در جهت عقربههای ساعت بچرخانید تا کاملاً بسته شود. سپس، اگر دستگاه کلید برق جداگانه دارد، آن را نیز خاموش کنید. با این کار، جریان گاز به آبگرمکن قطع میشود و دستگاه به طور کامل از کار میافتد.
آموزش سرویس آبگرمکن و رسوب زدایی
یک مشکل رایج و مهم در آبگرمکنهای دیواری گازی، رسوب گرفتن شلنگها و قطعات متصل به آن است. این اتفاق اغلب به دلیل ناخالصیهای موجود در آب رخ میدهد. وقتی رسوب در لولههای فلزی آبگرمکن جمع میشود، به مرور زمان عبور آب با سختی روبرو شده و عملکرد دستگاه ضعیف میشود. به همین دلیل، پاکسازی رسوبات یکی از خدمات معمول برای نگهداری این وسیله محسوب میشود. در راهنمای نگهداری آبگرمکن، دو شیوه برای انجام این کار پیشبینی شده است.
روش دستی
برای تمیز کردن رسوب آبگرمکن به روش دستی، ابتدا دو شلنگ گاز به طول تقریبی یک متر آماده کنید. یکی از این شلنگها را به محل ورودی آب سرد و دیگری را به خروجی آب گرم آبگرمکن وصل نمایید. سپس شلنگ سوم را به لوله آب سرد اصلی متصل کنید تا با جریان آب، رسوبهای چسبیده به دیواره لولههای داخلی آبگرمکن نرم و جدا شوند. در مرحله بعد، با استفاده از جوهر نمک، چند بار داخل لولهها را بشویید تا رسوبات باقیمانده کاملاً پاک شده و از سیستم خارج گردند.
روش پمپی
در روش تمیز کردن با پمپ و اسید، تکنسین تعمیر آبگرمکن، با استفاده از یک پمپ مخصوص، محلول اسیدی را به درون لولههای دستگاه هدایت میکند. این کار باعث میشود تا رسوبات و املاح جمع شده در لولهها، کمکم حل شده و از سیستم خارج شوند.
مزایا و معایب رسوبزدایی به روش دستی و روش پمپی
پیش از آن که روش دستی یا پمپی را برای پاک کردن رسوبات آبگرمکن انتخاب کنید، خوب است نکات مثبت و منفی هر روش را در نظر بگیرید. این کار به شما کمک میکند تا فرآیند تمیز کردن آبگرمکن، هم بیخطر و هم مؤثر باشد. در جدول زیر، اصلیترین خوبیها و کاستیهای هر دو روش آورده شده است.
| رسوبزدایی دستی | رسوبزدایی پمپی | ||
| مزایا | معایب | مزایا | معایب |
| هزینه کمتر | زمانبر بودن | سرعت بالاتر | هزینه بیشتر |
| دقت بالاتر | نیازمند صرف قدرت بیشتر | عدم نیاز به صرف قدرت | احتمال آسیب به آبگرمکن |
| ایمنی بیشتر | اثربخشی کمتر | اثربخشی بیشتر | نیاز به تخصص |
در این مطلب، قصد داریم به طور کامل و از پایه تا پیشرفته، انواع سیستمهای گرمایش از کف (شوفاژ) را که در سال ۲۰۲۴ مورد استفاده قرار میگیرند، به شما معرفی کنیم. هدف این است که با زبانی ساده و گویا، اطلاعات مفیدی در اختیارتان بگذاریم تا با ویژگیها، مزایا و کاربردهای هرکدام آشنا شوید.
امیدواریم این راهنمای جامع، به شما در انتخاب بهترین گزینه برای گرمایش خانه یا محل کارتان کمک کند.
آموزش سرویس آبگرمکن و دلیل داغ نشدن آب
یک مشکل معمول در آبگرمکنها این است که نمیتوانند آب را به اندازه کافی گرم کنند. به عبارت دیگر، دستگاه آنطور که انتظار میرود قادر به تولید آب گرم مورد نیاز نیست. این موضوع معمولاً چند دلیل رایج دارد که در ادامه آنها را بررسی میکنیم. همچنین همانطور که در سایت هوم سرویس آمده است:
“انواع آبگرمکن دیواری و زمینی وظیفه تامین آب گرم ساختمان را به عهده دارند. وقتی سیستم گرمایشی به هر علتی دچار مشکل می شود، باید به سرعت ایراد کار را پیدا کرد. بدون تردید نمی توانید چندین روز بدون آبگرم حمام و … سپری کنید. عدم دسترسی به آبگرم برای خانواده هایی که فرزند کوچک دارند، یک فاجعه است. به خصوص در فصول سرد سال که کاربرد آبگرمکن بیشتر هم می شود.
اگر آبگرمکن آب را گرم نمی کند ابتدا درجه تنظیم دمای آب را بررسی کنید. گاهی سهوا و اتفاقی، دما از تنظیم خارج شده که با افزایش دما مشکل حل می شود. مورد بعدی اینکه سر دوش حمام را از نظر جرم آب و گرفتگی بررسی کنید گاهی رسوب لوله های آب موجب می شود تا انتقال آب گرم با مشکل روبرو شود. در این صورت با تمیز کردن سر دوش یا تعویض آن، مشکل به کلی برطرف خواهد شد. چنانچه مشکل از جرم سردوش باشد، بقیه شیرهای آب گرم، سالم هستند و می توانید با باز کردن شیر آب گرم آشپزخانه، از کارکرد آبگرمکن مطمئن شوید. اگر مشکل از این موارد نیست یقینا علت گرم نشدن آب آبگرمکن دیواری مربوط به خود دستگاه است.”
تنظیمات دستگاه را بررسی کنید
رایجترین دلیل برای کار نکردن آبگرمکن، تنظیم نبودن درست آن است. برای رفع این مشکل کافی است یک بار دفترچه راهنمای دستگاه را بخوانید و تنظیمات آن را مطابق دستور، دوباره انجام دهید.

تنظیم دمای آبگرمکن دیواری
برای تنظیم دمای آبگرمکن دیواری خود، معمولاً یک پیچ یا ولوم کنترل دما روی بدنه دستگاه وجود دارد. این پیچ ممکن است با اعداد یا نشانگرهایی مثل کم (سرد) و زیاد (گرم) مشخص شده باشد.
برای افزایش دمای آب، پیچ را به سمت علامت بیشتر یا عدد بالاتر بچرخانید. برای کاهش دما، آن را به سمت علامت کمتر یا عدد پایینتر بگردانید.
توصیه میشدم دمای آب را روی میزانی تنظیم کنید که هم برای استفاده راحت باشد و هم از هدر رفتن انرژی و خطر سوختگی جلوگیری کند. معمولاً دمای حدود ۵۰ تا ۶۰ درجه سانتیگراد مناسب است.
پس از تنظیم، چند دقیقه صبر کنید و سپس دمای آب خروجی از یک شیر آب گرم را بررسی نمایید تا از مناسب بودن آن مطمئن شوید.
فشار کم آب
یکی دیگر از علتهای شایع این مشکل، پایین بودن فشار آب است. این مورد بیشتر در ساختمانهای بلند یا مجتمعهای بزرگ دیده میشود. برای حل آن، میتوانید از پمپ آب کمک بگیرید. ما در مطلبی با عنوان «راهنمای نصب پمپ آب خانگی، در دو مدل بدون مخزن و مخزن دار» به طور کامل این موضوع را توضیح دادهایم.
خرابی سنسور دودکش آبگرمکن
یک دلیل دیگر که باعث میشود آبگرمکن نتواند آب را گرم کند، خراب شدن قطعهای به نام سنسور است. در این حالت میتوان سنسور را تعمیر کرد یا اینکه یک سنسور جدید جایگزین آن نمود. تصمیمگیری درباره اینکه تعمیر بهتر است یا تعویض، بر عهده فرد متخصصی است که دستگاه را بررسی میکند.
ایراد دودکش آبکرمکن
دودکش در دستگاههایی که با گاز کار میکنند، بسیار مهم است. هم روی کارکرد درست وسیله اثر میگذارد و هم میتواند برای سلامتی افراد خطرناک باشد. بنابراین، اگر آبگرمکن شما مشکل دارد، حتماً قسمتهای مربوط به دودکش آن را چک کنید.
خرابی ترموکوبل
ترموکوبل دمای آب داخل آبگرمکن را اندازه میگیرد و کنترل میکند که شعله چه زمانی روشن بماند. اگر شیر آب گرم را باز کنید ولی شعله آبگرمکن روشن نشود، به احتمال زیاد ترموکوبل دستگاه شما خراب است. این قطعه معمولاً از آلیاژهایی مانند آلومینیوم، فولاد و نیکلکروم ساخته میشود و به ترموستات آبگرمکن وصل است. کار آن این است که تغییرات دمای مخزن را حس کند و به ترموستات گزارش دهد تا تعداد و مدت زمان کارکرد المنتهای گرمکننده را مدیریت کند.

در مورد آبگرمکنهای دیواری، یکی از قطعات مهم، حسگر دما یا همان ترموکوبل است. اگر لازم باشد این قطعه را تعویض یا بررسی کنید، باید مراحل زیر را به دقت انجام دهید.
ابتدا، برای ایمنی بیشتر، شیر گاز اصلی دستگاه را ببندید تا از هرگونه نشتی احتمالی جلوگیری شود. سپس، پوشش محافظ جلوی آبگرمکن را بردارید تا به قطعات داخلی دسترسی پیدا کنید.
حسگر دما معمولاً نزدیک مشعل اصلی قرار دارد و با یک لوله نازک فلزی و دو سیم به نظر میرسد. برای باز کردن آن، باید مهره یا اتصالی که آن را نگه داشته است، با آچار مناسب شل کنید. این کار را با احتیاط انجام دهید تا به قطعه یا اتصالات دیگر آسیبی نرسد.
پس از شل کردن اتصال، میتوانید ترموکوبل را به آرامی از جای خود خارج کنید. در این مرحله، میتوانید آن را بررسی کنید یا قطعه جدید را نصب کنید. هنگام بستن مجدد، دقت کنید که اتصال کاملاً محکم و بدون نشتی باشد.
در پایان، پس از اطمینان از نصب صحیح، شیر گاز را باز کرده و آبگرمکن را روشن کنید تا از عملکرد درست آن مطمئن شوید.
علت زرد سوختن شعله آبگرمکن و آموزش سرویس آبگرمکن
در دستگاههایی که با گاز کار میکنند، رنگ و شکل شعله به ما میگوید که دستگاه به درستی کار میکند یا مشکل دارد. معمولاً شعلهای با رنگ آبی نشانه سالم بودن وسیله است و شعله زرد رنگ، علامت وجود اشکال در عملکرد آن میباشد. شعله زرد در آبگرمکن نیز میتواند علتهای مختلفی داشته باشد که در ادامه به آنها میپردازیم.
مشکل در هواگیری آبگرمکن
این مشکل ممکن است به خاطر خراب شدن حسگر دودکش یا حتی بستن نادرست بخشهای مختلف دودکش رخ دهد. چنین وضعیتی میتواند منجر به نشت گازهای خطرناک شود و پیامدهای ناگواری ایجاد کند. برای حل این موضوع، مطمئن شوید که تمام قطعات دودکش به درستی به هم وصل شدهاند و حسگر آن را نیز بررسی کنید. اگر حسگر معیوب بود، آن را درست کنید یا جایگزین نمایید.
فشار گاز نامناسب
وقتی آبگرمکن بهطور کامل و مناسب گاز را میسوزاند، شعله آن به رنگ آبی دیده میشود. اما اگر فشار گاز کمتر یا بیشتر از حد لازم باشد، ممکن است شعله زرد رنگ شود. برای حل این مشکل، بهتر است ابتدا فشار گاز را بررسی کنید. گاهی گرفتگی یا انسداد در محل خروج گاز (نازل) میتواند باعث تغییر فشار شود. با کمک یک فشارسنج میتوانید متوجه شوید که فشار گاز درست است یا نه. بعد از پیدا کردن دلیل مشکل، میتوانید با تنظیم رگلاتور، فشار گاز را به حالت مناسب برگردانید.
خرابی المنتها
المنتها یا همان میلههای گرمکننده، بخش مهمی از آبگرمکنهای دیواری به شمار میروند. اگر این قطعات خراب شوند یا جرم بگیرند، میتوانند باعث شوند شعله آبگرمکن به رنگ زرد بسوزد.
آموزش سرویس آبگرمکن و نشت گاز
نشت گاز یکی از مشکلات رایج در آبگرمکنهای دیواری است. این نشتی علاوه بر اینکه میتواند کارکرد عادی آبگرمکن را مختل کند، ممکن است خطرات جدی برای سلامتی و جان افراد ایجاد کند. دلایل مختلفی میتوانند باعث نشت گاز در آبگرمکن شوند که در ادامه به آنها میپردازیم.

بررسی شلنگ گاز آبگرمکن
مشکل در اورینگ (اورینگ یک حلقه آببندی است که دور شیر قرار میگیرد تا از نشتی جلوگیری کند. اگر این قطعه خراب یا پاره شود، ممکن است باعث نشت گاز گردد.)
سوختن یا خرابی رابط مربوط به شمعک
خرابی واشر شیر اصلی آبگرمکن
ترک برداشتن بدنه رگلاتور
فرسوده شدن واشر مربوط به هواگیری
3 نکته مهم در مراحل آموزش سرویس آبگرمکن
آموزش نگهداری و سرویس آبگرمکن شامل چندین مرحله است. در این نوشته، مشکلات معمول آبگرمکنهای دیواری گازی بررسی شد. با این حال، برای سرویس مناسب این دستگاهها باید سه موضوع اصلی را در نظر گرفت. در ادامه، کلیدیترین نکات برای سرویسکاری درست آبگرمکن را با هم مرور میکنیم.
جعبه ابزار خود را تکمیل کنید
اگر شما هم از آن افرادی هستید که خودتان دست به کار میشوید و تعمیرات خانه را انجام میدهید، برای سرویس یا تعمیر آبگرمکن باید یک جعبه ابزار مناسب در اختیار داشته باشید. این جعبه ابزار باید شامل پیچگوشتیهای مختلف، آچار در سایزهای گوناگون، انبر و دیگر لوازم ضروری باشد. علاوه بر داشتن مهارت، استفاده از ابزارهای مناسب و باکیفیت برای انجام درست کارها بسیار مهم است.
رونیکس گستردهترین مجموعه ابزار در ایران را ارائه میدهد و محصولات متنوعی شامل ابزار برقی، ابزار بادی، ابزار بنزینی و سایر انواع را برای شما فراهم کردهاست.
با متخصصین مشورت کنید!
یادگیری روش سرویس آبگرمکن به تنهایی برای تعمیر آن کافی نیست. در صورتی که این کار به شکل صحیح انجام نگیرد، ممکن است خطرات جدی برای جان افراد ایجاد کند. بنابراین، توصیه میشود حتماً با یک تعمیرکار ماهر و با تجربه مشورت نمایید.
پاکسازی منظم آبگرمکن
قطعات داخلی آبگرمکن مانند لولهها و شعلهگیرها باید به طور منظم تمیز شوند. این کار مانع از جمع شدن جرم، رسوبات معدنی و دیگر آلودگیها میشود. تمیز نگه داشتن این اجزا باعث میشود دستگاه مدت بیشتری سالم بماند و عمر مفید آن افزایش یابد.
سرویس سالیانه آبگرمکن
برای عملکرد درست و ایمن آبگرمکن، رعایت نکات گفته شده و انجام سرویس سالانه بسیار مهم است. شما میتوانید این کار را به افراد متخصص بسپارید. مراحل اصلی سرویس سالانه آبگرمکن معمولاً شامل این موارد است:
بررسی دودکش برای اطمینان از بازبودن مسیر و نداشتن نشتی یا گرفتگی
کنترل فشار گاز ورودی
تنظیم دقیق حسگرهای دستگاه
تمیز کردن مسیر لولهها
بررسی شرایط فیلتر و تعویض آن در صورت لزوم
سخن آخر
بهترین روش برای نگهداری از آبگرمکن، مراقبت همیشگی و منظم از آن است. یادتان باشد که خرابی آبگرمکن فقط باعث ایجاد مشکل در کارهای روزمره نمیشود، بلکه ممکن است ایمنی خانه را هم به خطر بیندازد و مشکلات بزرگی برای سلامتی شما به وجود آورد. اگر آبگرمکن به طور منظم سرویس شود، هم بهتر کار میکند و هم ایمنتر خواهد بود.
شما تا به حال آبگرمکن خود را سرویس کردهاید؟ از نظر شما مهمترین نکاتی که باید در نگهداری آن رعایت شود چیست؟
سوالات متداول
چطور بفهمیم آبگرمکنمان مشکل دارد؟
اگر آب به اندازه کافی گرم نمیشود، فشار آب گرم کم است، رنگ شعله تغییر کرده یا بوی گاز در فضا میپیچد، اینها مهمترین نشانههایی هستند که میگویند آبگرمکن شما نیاز به بررسی دارد.
چگونه میتوان رسوب داخل آبگرمکن را تمیز کرد؟
برای تمیز کردن رسوبات آبگرمکن، دو راه اصلی وجود دارد: یا به صورت دستی این کار را انجام دهید یا از روش پمپی استفاده کنید.
علت زرد شدن شعله آبگرمکن چیست؟
زرد شدن شعله معمولاً به سه دلیل رخ میدهد: هوا به خوبی وارد نمیشود، فشار گاز مناسب نیست یا بخشهای گرمکننده (المنتها) خراب شدهاند.