فاگوت یک ساز بادی چوبی است که با یک قمیش دو لبه یا دوزبانه نواخته میشود. این ساز معمولاً نتهایش را در محدوده صوتی باس و تنور اجرا میکند و گاهی اوقات نیز برای تولید صداهای زیرتر از کلید سوپرانو استفاده میشود. در ادامه این مطلب از وبلاگ مدیرتولز، بیشتر با این ساز کهن و خوشآواز آشنا خواهید شد.
تاریخچه ساز فاگوت
ساز فاگوت در واقع از سازی قدیمی به نام شاوم الهام گرفته شده که در قرون وسطی رواج داشت. شاوم یک ساز بادی متداول در سراسر اروپا بود و در دو نوع تکزبانه و دوزبانه ساخته میشد. فاگوت هم از نمونهای از شاوم که لولهای مخروطی شکل، هفت سوراخ و یک زبانه دوبل داشت، الگوبرداری شده است.
آشنایی با ساز خوش آهنگ و قدیمی فاگوت
فاگوت یکی از سازهای بسیار قدیمی است، ولی شکل امروزی آن بیشتر در قرن نوزدهم میلادی رواج پیدا کرد. از این ساز معمولاً در ارکستر، کنسرت، گروههای موسیقی و قطعات موسیقی مجلسی استفاده میشود.
فاگوت در دسته سازهای غیرانتقالی قرار دارد، یعنی نتهای آن دقیقاً به همان صورتی که نوشته شده، شنیده میشوند. این ساز دارای رنگ صوتی ویژه و قابل تشخیص است و محدوده صوتی گستردهای دارد. همچنین نواختن آن نسبتاً راحت است و به همین دلیل به آن ساز خوشدستی میگویند.
باسونیست کیست؟
یک نوازندهی ساز باسون، با عنوان “باسونیست” شناخته میشود.
حتما! در ادامه متن بازنویسی شده آمده است:
**با ساز فاگوت آشنا شویم**
فاگوت یک ساز بادی چوبی جالب و منحصر به فرد است. این ساز را میتوان “باس” خانواده سازهای بادی چوبی دانست، چون صدای آن بسیار بم و غنی است. اگر در یک ارکستر بزرگ به صداهای پایین و عمیق گوش دهید، به احتمال زیاد صدای گرم فاگوت را خواهید شنید.
این ساز از یک لوله بلند چوبی ساخته شده که برای راحتی نوازنده، دو بار تا شده است. به همین دلیل است که ظاهری کشیده و بلند دارد. برای تولید صدا، نوازنده از یک قمیش یا “نی” استفاده میکند که از دو تکه نازک نی ساخته شده و با سیم به هم بسته شدهاند. وقتی نوازنده در آن میدمد، لرزش این قمیش باعث ایجاد آن صدای خاص و زیبا میشود.
فاگوت نقشهای مختلفی در موسیقی ایفا میکند. گاهی اوقات خط ملودی اصلی را مینوازد و گاهی نیز با صدای بم خود، پایه و اساس هارمونی بقیه سازها را تقویت میکند. این ساز توانایی ایجاد حال و هوایی شاد، طنزآمیز و گاهی حتی غمگین را دارد و به همین دلیل است که در ارکستر سمفونیک جایگاه بسیار مهمی دارد.
یادگیری نواختن فاگوت میتواند چالشبرانگیز باشد، اما صدای زیبا و نقش مهم آن در موسیقی، این تلاش را ارزشمند میکند.
ویژگی های ساز فاگوت
فاگوت از دو لوله موازی تشکیل شده که در انتها توسط یک لوله U شکل به هم وصل میشوند.
مدلهای قدیمی فاگوت تنها دو کلید داشتند، اما در قرن نوزدهم، سازندگان آلمانی انواع مختلفی از سیستمهای کلید را روی آن آزمایش کردند که موفقترین آنها سیستم هکل بود.
نی یا زبانههای فاگوت توسط یک لوله بسیار باریک به لوله اصلی متصل شدهاند که شکلی مخروطی دارد.
فاگوت از دوره باروک به عنوان سازی چابک و مناسب برای تکنوازی در ارکستر، مورد علاقه آهنگسازان بوده و در همه مناطق به عنوان ساز سولو از آن استفاده میشود.
اما وقتی فاگوت در نقش همراهیکننده به کار میرود، صدای آن به ویژه در محدوده صوتی بالا، معمولاً توسط سازهای دیگر پوشانده میشود.
از سازهایی که معمولاً همراه فاگوت در اجراها نواخته میشوند میتوان فلوت، ابوا، ویولنسل، ویولن و کنترباس را نام برد.
ساختار ساز فاگوت
ساختار فاگوت از نظر کلی شبیه به کلارینت است. لوله این ساز در کل نزدیک به سه متر طول دارد. اما برای اینکه نواختن و در دست گرفتن آن راحتتر باشد، حدود دوپنجم از این لوله خم شده و در کنار یا پشت بخش بلندتر آن قرار گرفته است.
زبانههای فاگوت توسط یک لوله باریک به بدنه اصلی ساز متصل میشوند. شکل لوله اصلی ساز به آرامی مخروطی است و این ویژگی در صدای آن تأثیرگذار است.
برای نوشتن نتهای فاگوت از سه کلید استفاده میشود: کلید فا، کلید دو و کلید سل.
این ساز میتواند هم صداهای قوی و هم صداهای ظریف ایجاد کند. همچنین قادر است نتها را به صورت پیوسته و متصل (لگاتو) و نیز به شکل منقطع و جداگانه بنوازد. معمولاً در ارکستر، فاگوت را همراه با ساز کرانگله به کار میبرند که ترکیب صوتی زیبایی میسازد.
اگر فاگوت را با سازهای زهی مقایسه کنیم، نقش و صدای آن شبیه به ویولنسل است و توانایی اجرای نتها در محدوده سه اکتاو را دارد.