آشنایی با تاریخچه گیتار
اگر بخواهیم محبوبترین و شناختهشدهترین ساز را نام ببریم، بدون شک گیتار در صدر قرار میگیرد. گیتار یک ساز زهی است که معمولاً با انگشت یا مضراب نواخته میشود و دارای شش سیم است. این ساز در واقع شکل تکاملیافتهای از ساز قدیمی لوت در اروپا به شمار میرود. در ادامه میتوانید بیشتر با گذشته و تاریخچه گیتار آشنا شوید.
پیشینه
درباره پیشینه ساز گیتار دیدگاههای گوناگونی وجود دارد. برخی ریشه آن را به مصر باستان نسبت میدهند و برخی دیگر معتقدند که گیتار از ساز باستانی سیتارای یونانی-آشوری گرفته شده که رومیها آن را به اسپانیا بردند.
اما به صورت کلی، گیتار حاصل دگرگونی ساز لوت در قاره اروپاست. خود ساز لوت نیز از تکامل عود (که در عربی به معنای چوب است) و بربط پدید آمده. روایت شده که فردی به نام زریاب، عود را به منطقه اندلس برد و پس از آن، این ساز در اسپانیا و دیگر بخشهای اروپا گسترش یافت.
در دوران حاکمیت اسلام در اروپا، ساز گیتار توسط زریاب دارابگردی و شمار دیگری از شاگردانش به سرزمین آندلس برده شد. در آن دوره به این ساز، کیتارا یا قیتارا گفته میشد و نام امروزی گیتار نیز از همان نام گرفته شده است. در حقیقت، بخش پایانی نام گیتار که «تار» است، میتواند نشاندهنده ریشه ایرانی این ساز باشد.
مقاله فرارسیدن سال ۱۴۰۲ مبارک حاوی اطلاعات جامعی است.
انواع گیتار
– گیتار آکوستیک
گیتار آکوستیک از نظر شکل کلی شبیه به گیتار کلاسیک است. تفاوت اصلی در جنس سیمها و اندازه بدنه آن است. سیمهای گیتار آکوستیک فلزی هستند و کاسه صدای آن نیز بزرگتر است. این ویژگیها باعث میشود صدای این گیتار شفافتر و دارای طنینی رسا باشد. به خاطر همین کیفیت صوتی متمایز، معمولاً از گیتار آکوستیک در سبکهای موسیقی مانند بلوز، کانتری، فولک و راک استفاده میشود. بنابراین اگر به موسیقیهایی مثل بلوز، کانتری یا فولک علاقه دارید، انتخاب این نوع گیتار میتواند گزینه مناسبی برای شما باشد.
گیتار آکوستیک
بدنه این ساز در نمونههای باکیفیت، معمولاً از چوب رُزوود یا افرا ساخته میشود. دستهی آن اغلب تا لبهی بدنه ۱۴ فرت و تا سوراخ صدا ۲۰ فرت دارد. همچنین نمونههایی از این گیتار که مجهز به پیکاپ هستند نیز در بازار یافت میشود.
گیتار اُوِیشن، گونهی تازهای از گیتار آکوستیک به شمار میرود که جنس بدنهی آن از پیویسی است. نخستین مدلهای این گیتار در دههی ۵۰ میلادی پدید آمدند. گیتار اوِیشن به یک پیکاپ “پیزو” مجهز است و صدایی میانرده بین گیتار الکتریک و آکوستیک پدید میآورد. البته صدای آن بدون پیکاپ، بسیار شبیه به گیتار آکوستیک معمولی است.
– گیتار الکتریک
گیتار الکتریک یا برقی، گونهای از گیتار است که برای تولید و تقویت صدا، از وسایل الکترونیکی بهره میبرد. این ساز در دهه ۱۹۳۰ میلادی (۱۳۱۰ خورشیدی) پا به عرصه موسیقی گذاشت.
گیتار برقی
فکر ساخت گیتارهای برقی از جایی شروع شد که در گروههای موسیقی، صدای گیتار معمولی در میان صدای سازهایی مثل درام و بیس گم میشد و به خوبی شنیده نمیشد. به همین دلیل به فکر تقویت صدای آن افتادند و بهترین راه برای این کار، استفاده از دانش الکترونیک بود.
گیتارهای برقی تقریباً در دهه ۱۹۳۰ میلادی پا به دنیای موسیقی گذاشتند. این رویداد، یک دگرگونی بزرگ در زمینه صدا و فناوری بود که تأثیر آن تا به امروز هم ادامه دارد.
با پدید آمدن سبک راک اند رول در دهه ۱۹۵۰، گیتارهای برقی خیلی سریع در موسیقی جای خود را باز کردند و به یکی از محبوبترین سازهای تاریخ تبدیل شدند. معمولاً در گروههای راک دو گیتاریست برقی حضور دارند؛ یکی ملودیها را میزند (گیتار لید) و دیگری ریتمها را مینوازد.
در گیتار برقی، لرزشهای سیمها توسط قطعهای به نام پیکآپ به سیگنالهای الکتریکی تبدیل میشود. در حقیقت پیکآپ در گیتار برقی مانند یک میکروفن عمل میکند. این سیگنالها از طریق یک کابل به آمپلیفایر (تقویتکننده) فرستاده میشوند و سپس صدای تقویت شده توسط یک یا چند بلندگو پخش میشود.
در آغاز، گیتارهای برقی فقط یک پیکآپ داشتند، اما امروزه آنها را با دو یا سه پیکآپ میسازند.
– گیتار کلاسیک
گیتار کلاسیک پیشینهای بسیار قدیمی دارد که سرآغاز آن به درستی مشخص نیست و در گذر زمان کمی گم شده است. اما آنچه میدانیم این است که نیاکان و سازهای نخستین شبیه گیتار کلاسیک، در هزارههای اول و دوم پیش از میلاد در منطقه خاور نزدیک نواخته میشدند.
در این مقاله شناخت اصطلاحات مشخصات فنی پیانوهای دیجیتال اطلاعات مفیدی آمده است.
گیتار کلاسیک در گروه سازهای زهیای جای میگیرد که با زخمه زدن به سیمها صدا تولید میکنند. این ساز مانند پیانو توانایی اجرای قطعاتی با ملودیهای درهمتنیده و پیچیده را به نوازنده میدهد و همچنین میتواند همزمان چندین نت را برای ایجاد هارمونیهای زیبا بنوازد. به همین خاطر است که گیتار کلاسیک اغلب به عنوان سازی شناخته میشود که به تنهایی میتواند یک قطعه کامل را اجرا کند. گیتار کلاسیک استاندارد شش سیم دارد: سه سیم نایلونی برای نتهای زیر و سه سیم فنری برای نتهای بم.
-گیتار بیس
گیتار بیس یک ساز زهی است که صدای آن توسط یک دستگاه تقویت کننده الکتریکی بزرگ میشود.
این ساز معمولاً برای ایجاد نتهای بم و پایین به کار میرود و از نظر شکل کلی، بسیار شبیه به گیتار الکتریکی است.
گیتار بیس
فرق گیتار بیس با گیتار الکتریک در این است که معمولاً بدنهاش بزرگتر، دستهاش بلندتر و تعداد سیمهای آن چهار عدد (گاهی پنج یا شش) است. این سیمها معمولاً یک اکتاو بمتر از گیتار الکتریک کوک میشوند و در محدوده صدای بیس قرار میگیرند. گیتار بیس هم به شکل پردهدار (فِرِتدار) و هم بدون پرده وجود دارد، اما در موسیقیهای رایج و پاپ، بیشتر از نوع پردهدار آن استفاده میشود. نوع آکوستیک و توخالی این ساز نیز ساخته شده است.
کار اصلی گیتار بیس، تولید نتهای بم و پایین است.
از دهه ۱۹۵۰ به بعد، در سبکهایی مثل راک و پاپ، گیتار بیس جای کنترباس را گرفت و مسئولیت ایجاد صداهای بم را بر عهده گرفت. همچنین این ساز به صورت تکنوازی در سبکهایی مانند جاز، لاتین، فانک و فلامنکو نیز به کار میرود.
در مدیر تولز، شما میتوانید زیر نظر بهترین مدرسان، گیتار بیس را یاد بگیرید و به جمع نوازندگان این ساز بپیوندید.
اگر به این موضوع علاقه دارید، حتماً ماجرای ساخت و اجرای قطعه بی نظیر رفته را بخوانید.