گروهنوازی یعنی چند نفر با هم یک قطعه موسیقی را اجرا کنند. این کار، علاوه بر اینکه یک هنر زیبا محسوب میشود، یک دانش و مهارت خاص نیز هست. در ادامه این مطلب از وبلاگ مدیر تولز، با گونههای مختلف و ویژگیهای گروهنوازی بیشتر آشنا خواهید شد.
گروه نوازی
گروه موسیقی به مجموعهای از نوازندگان و خوانندگان گفته میشود که با همکاری یکدیگر، قطعهای موسیقایی را اجرا میکنند. در این گروه، همهٔ اعضا با نظم و هماهنگی مشخصی مینوازند یا همخوانی میکنند تا یک قطعهٔ واحد و زیبا پدید آید. به چنین گروهی در اصطلاح «گروه موزیکال» یا آنسامبل نیز گفته میشود.
انواع گروه نوازی
عنوان هر گروه موسیقی براساس سبک موسیقی، سازهای به کار رفته و تعداد نوازندگان یا خوانندگان آن مشخص میشود. به عنوان نمونه، گروه کر نمونهای از گروههای موسیقی بدون ساز است. در مقابل، گروههایی مانند سهنوازی، چهارنوازی، کوارتت زهی، پنجنوازی و ارکستر، گروههایی هستند که در آنها از نوازندگان استفاده میشود ولی خواننده حضور ندارد. در ارکسترها معمولاً طیف وسیعتری از سازها به کار میرود.
در گروههای تلفیقی مثل کلاسیک و پاپ، هم از ساز و هم از خواننده در کنار هم استفاده میشود. در همه این گروهها تعداد سازهای مورد استفاده ممکن است متفاوت باشد، اما معمولاً از پنج نوع ساز بیشتر نیست.
آموزش و تمرین
همنوازی یک موضوع علمی و آموزشی است و در همهی رشتههای موسیقی در دانشگاه، حداقل دو واحد درسی به آن اختصاص داده میشود. گروهنوازی نیازمند آگاهی از دانش اجراست، نه فقط حفظ کردن قطعات مختلف. در این دانش، علاوه بر توجه به حالت صحیح دستها و وضعیت بدن نوازنده، چگونگی هماهنگی موسیقایی با گروه، نوع سازها و نحوهی چیدمان صحنه با توجه به شرایط سن اجرا و روشهای ضبط صدا نیز بررسی میشود.
در گروهنوازی، اولین هدف نوازندگان این است که به یک درک مشترک از پنج عنصر ریتم، فاصلههای موسیقایی، سرعت اجرا، شدت صدا و تغییرات سرعت در قطعه برسند، نه اینکه هر کس برداشت شخصی خود را دنبال کند و سپس بر اساس این درک واحد، قطعه را اجرا کنند. همهی نوازندگانی که در یک گروه بدون رهبر قرار میگیرند، برای رسیدن به یک صدای هماهنگ و یکدست، باید ابتدا توانایی درک فرم و انواع بافتهای موسیقی را داشته باشند تا بتوانند جایگاه خود را در یک قطعه با بافت چندصدایی به درستی تشخیص دهند و با شدت و نوانس مناسب اجرا کنند. این امر نیازمند آموزش و تمرین مداوم است و تنها با توانایی نواختن یک ساز، کوک کردن و نواختن در کنار دیگران به دست نمیآید.
اهمیت هماهنگی در گروه
در یک گروه موسیقی حرفهای، هر نوازنده باید گوش، ذهن و چشمانش را برای هماهنگی با دیگر اعضای گروه پرورش دهد. هر نوازنده علاوه بر اینکه به صدای ساز خود گوش میدهد، باید همزمان به صدای سازهای دیگران نیز توجه کند و با آنها ارتباط چشمی برقرار نماید. این هماهنگی در گروههای موسیقی، به ویژه در اجراهایی که رهبر ندارند، برای رسیدن به درک مشترک از قطعه و ارائه یک اجرای یکدست و بدون اشکال ضروری است. در گروههایی که توسط رهبر اداره میشوند، به جای ارتباط چشمی پراکنده بین نوازندگان، حرکات و نشانههای رهبر گروه میتواند به بهبود کیفیت اجرا کمک کند. رهبر گروه علاوه بر تعیین چگونگی اجرا، نقش مهمی در هماهنگکردن شدت صدا و سرعت نواختن سازها و خوانندگان دارد.