در نوشتههای قبلی، سازهای بادی را به طور کلی معرفی کردیم. اما این سازها خود دستههای گوناگونی دارند. در این بخش از وبسایت مدیر تولز، قصد داریم انواع مختلف سازهای بادی را به شما معرفی کنیم.
امیدواریم تا پایان این نوشته با ما همراه بمانید.
آشنایی با انواع سازهای بادی
سازهای بادی را به دو دسته بزرگ بخش میکنند:
۱- سازهای بادی برنجی
۲- سازهای بادی چوبی
با این حال، نباید از نام این سازها نتیجه گرفت که حتماً از جنس برنج یا چوب ساخته شدهاند. برای مثال، ساکسوفون از نظر ساختار و روش تولید صدا بسیار شبیه به کلارینت است و مانند آن در گروه سازهای بادی چوبی قرار میگیرد؛ حتی اگر بدنه آن از برنج یا فلز دیگری ساخته شده باشد.
یا فلوت ریکوردر که در گذشته پرکاربرد بود و از چوب ساخته میشد و امروزه بیشتر برای آموزش موسیقی به کودکان استفاده میشود و جنس آن پلاستیک است، ولی باز هم جزو سازهای بادی چوبی محسوب میشود.
در حقیقت، تفاوت اصلی این دو گروه به جنس مواد سازنده آنها مربوط نیست، بلکه به شیوهای برمیگردد که صدا در دهانی ساز تولید میشود.
در سازهایی که به برنجی معروفند، صدا از لرزش لبهای نوازنده در درون کاسه دهانی ساز به وجود میآید.
اما در سازهایی که چوبی نامیده میشوند، صدا یا از لرزش قمیش (نی کوچک) ایجاد میشود یا از لرزش هوا هنگامی که از لبه تیز دهانی ساز عبور میکند.
سازهای بادی برنجی
سازهای بادی برنجی بخشی از خانواده سازهای ارکستر بزرگ هستند. برای درک بهتر جایگاه آنها، میتوان این سازها را در گروه شیپورها دستهبندی کرد.
در زمانهای قدیم، شیپورها را از فلز برنج میساختند، اما امروزه آنها را از آلیاژی به نام برنج تولید میکنند. طبیعتاً روش ایجاد صدا در سازهای بادی برنجی با سازهای بادی چوبی فرق دارد و همین تفاوت، مبنای تقسیمبندی این دو گروه است.
نوازندگان سازهای بادی برنجی با لرزاندن لبهای خود روی قطعهای به نام دهنی، لرزش ایجاد میکنند و این لرزش به صدای زیبا تبدیل میشود.
در واقع، لولهای که در ساختار این سازها وجود دارد، باعث میشود لرزش ایجادشده توسط لب نوازنده به صوت تبدیل شود.
انواع ساز بادی چوبی
این سازها در سه گروه اصلی جای میگیرند:
**سازهای بادی چوبی بدون زبانه (بیقمیش)**
در این سازها، صدا از برخورد هوا با لبهای تیز که در بدنه ساز تعبیه شده است، ایجاد میشود.
**سازهای بادی چوبی با یک زبانه (قمیشدار)**
صدای این سازها با دمیدن هوا تولید میشود. هوای دمیده شده، تیغه کوچکی از جنس نی یا پلاستیک به نام قمیش یا زبانه را به لرزش درمیآورد و این لرزش صدا را ایجاد میکند.
سازهای شاستی دار بادی
این ساز در گروه سازهای بادی با صفحه کلید جای میگیرد. تولید صوت در آن، برخلاف سازهایی مانند پیانو، نه با ضربه بر سیم، بلکه از طریق دمیدن هوا و با کمک نیروی برق و اجزای مکانیکی صورت میپذیرد.
نحوه ی تولید صدا در سازهای بادی چوبی و برنجی
در سازهای بادی چوبی، بخشی به نام تیغهی هوایی وجود دارد. این تیغهها معمولاً به شکل لولهها یا کانالهای توخالی در بدنهی ساز جای گرفتهاند. وقتی نوازنده در ساز میدمد، هوا به این تیغهها برخورد میکند و با لرزاندن آنها، صدا ایجاد میشود. در برخی از این سازها که به آنها زبانهدار میگویند، قطعهی کوچکی از جنس نی یا پلاستیک به کار رفته است. با دمیدن نوازنده، هوا باعث تکان خوردن و لرزش این زبانهها یا قمیشها میشود.