کانُن در زبان لاتین به معنای قانون و قاعده است. در دنیای موسیقی، کانُن یک روش آهنگسازی است که بر اساس تکرار دقیق یک ملودی پایه ریزی شده است. در این روش، یک ملودی اولیه در فاصلههای مشخص، توسط یک یا چند بخش دیگر تکرار میشود. این تکرارها میتوانند دقیقاً با نتهای یکسان باشند، یا با تغییر اکتاو و ارزش زمانیِ مشابه اجرا شوند. در ادامه، بیشتر با این اصطلاح موسیقایی آشنا خواهید شد.
آشنایی با اصطلاح کانن در موسیقی
کانُن در موسیقی، نوعی فرم و روش آهنگسازی است که بر اساس تقلید دقیق از یک ملودی اصلی شکل میگیرد. در این روش، یک ملودی اولیه توسط یک یا چند بخش دیگر، با فاصلهی زمانی مشخص، تکرار میشود. این تکرار میتواند در یک قطعه آوازی یا در بخشهای سازی رخ دهد.
تقلید ملودی میتواند به شکلهای گوناگونی انجام شود؛ مثلاً با همان طول نتها، با نتهاي کشیدهتر یا کوتاهتر. همچنین ممکن است ملودی اصلی به صورت معکوس اجرا شود، یعنی نتها از انتها به ابتدا نواخته شوند، یا فواصل آن بدون تغییر باقی بمانند ولی در جهت مخالف حرکت کنند.
به بیان سادهتر، کانُن قطعهای است که برای دو یا چند ساز نوشته میشود و نوازندگان آن را پشت سر هم و با فاصلهی چند میزان از یکدیگر اجرا میکنند.
یک فرم ساده و اولیه از کانن حدوداً از سال ۱۶۰۰ پدید آمد که مانند یک امضای شخصی در آهنگسازی بود. در این روش، بخشهای یکسانی از موسیقی توسط نوازندگان، با گامهای مختلف و از زمانهای متفاوت اجرا میشود. نمونهای از آن در قطعه “اجازهنامه کاننی برای سه هجویه” (۱۹۲۵–۱۹۲۶) اثر شونبرگ دیده میشود که به جورج برنارد شاو تقدیم شده است.
در برخی آثار، دو کانن دو بخشی همزمان اما با سرعتهای متفاوت اجرا میشوند. همچنین در یک قطعه چهاربخشی (رباعی)، ممکن است یک کانن تنها بین دو صدا برقرار باشد و دو صدای دیگر مستقل عمل کنند؛ یا اینکه سه صدا در قالب کانن هماهنگ باشند و بخش چهارم آزادانه حرکت کند.