کلارینت یکی از سازهایی است که گستره صدایی بسیار بزرگی دارد. این ساز نخستین بار حدود سال ۱۶۹۴ توسط یک سازنده آلمانی به نام کریستف دنر با الهام از ساز سورنا ساخته شد و در طول دو دهه، شکل و ساختار مخصوص خود را پیدا کرد. در این نوشته از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام، بیشتر با ساز کلارینت آشنا میشوید؛ سازی که آخرین سازی بود که به مجموعه سازهای ارکستر سمفونیک اضافه شد.
کلاریت؛ آخرین سازی که در ارکستر سمفونی مورد استفاده قرار گرفت
کلارینت که با نام قرهنی نیز شناخته میشود، یکی از سازهای بادی چوبی است. این ساز در کنار فلوت، ابوا و باسون قرار میگیرد و در مقایسه با دیگر اعضای خانواده خود، دیرتر به ارکستر سمفونیک راه یافت و در نیمه دوم قرن هجدهم مورد استفاده قرار گرفت.
این ساز معمولاً از چوبی مانند آبنوس ساخته میشود، هرچند امروزه نمونههای فلزی آن نیز وجود دارد. کلارینت یک زبانه تکی دارد، بدنهای لولهای و استوانهای شکل دارد و انتهای آن کمی گشاد و شیپوری است. روی بدنه این ساز تعداد زیادی کلید و سوراخ تعبیه شده است تا نوازنده بتواند نتهای مختلف را بنوازد.
خانواده کلارینت
کلارینت یک ساز بادی است که با یک تیغه نازک چوبی به نام قمیش به صدا درمیآید. مدلهای حرفهای آن اغلب از چوبی به نام چوب سیاه آفریقایی ساخته میشوند. این ساز در اندازههای مختلفی وجود دارد که همه آنها با هم خانواده کلارینت نامیده میشوند.
وقتی مردم از کلارینت حرف میزنند، معمولاً منظورشان نوع سوپرانو یا همان رایجترین مدل آن است. نوع خاصی از کلارینت هم هست که میتواند فواصل موسیقی سنتی شرقی را بنوازد و به آن قرهنی میگویند.
کلارینت یک لوله استوانهای شکل است که انتهای پایینی آن کمی گشاد میشود. در سر ساز، قطعهای به شکل منقار از جنس چوب، پلاستیک یا کائوچو قرار دارد که روی سطح صاف آن، یک تیغه نئی (زبانه) بسته میشود. به این مجموعه سرساز یا دهانی میگویند که هنگام نواختن کاملاً در دهان نوازنده قرار میگیرد. دهانی و دیگر بخشهای ساز معمولاً از هم جدا میشوند.
کلارینت در مقایسه با سازی مثل فلوت، کلیدها و سوراخهای بیشتری دارد و به همین دلیل، یادگیری انگشتگذاری روی آن پیچیدهتر است. روی بدنه لوله، کلیدهای مکانیکی زیادی نصب شدهاند. سیستم کلیدهای کلارینت به دو دلیل کاملتر و پیشرفتهتر از سازی مانند ابوا است:
۱ – به دلیل ویژگیهای صوتی و آکوستیکی خاص این ساز
۲ – به این خاطر که کلارینت نسبت به ابوا ساز جدیدتری محسوب میشود
این تفاوت در ساختار، باعث میشود رنگ صدای کلارینت با ابوا کاملاً متفاوت باشد. کلارینت محدوده صدایی بسیار گستردهای دارد و میتواند بیش از سه اکتاو نت مختلف را اجرا کند.
برخی از ویژگیهای کلارینت :
کلارینت در دسته سازهایی قرار دارد که نت نوشته شده با صدای واقعی آن متفاوت است. نتهای این ساز معمولاً با کلید سل نوشته میشود.
انواع متداول کلارینت عبارتند از:
کلارینت دو: جزو سازهای انتقالی نیست و صدای واقعی آن با نت نوشته شده یکسان است.
کلارینت سی بمل (پرکاربردترین نوع): صدایی که میدهد یک فاصله دوم بزرگ از نت نوشته شده بمتر است.
کلارینت لا: صدای آن یک فاصله سوم کوچک بمتر از نت نوشته شده است.
کلارینت می بمل (که به کلارینت کوچک معروف است): یک فاصله سوم کوچک زیرتر از نت نوشته شده صدا میدهد.
دامنه صدای کلارینت در مقایسه با بسیاری از سازهای بادی چوبی دیگر، گستردهتر است.